Ασφάλεια στο διαδίκτυο και τα παιδιά μας

Σήμερα ο κάθε ένας από εμάς που συνδέεται στο διαδίκτυο δεν θεωρείται πια χρήστης, αλλά συμμέτοχος και συμμετέχει ανεβάζοντας στο διαδίκτυο πληροφορίες, εικόνες, και video, επικοινωνεί με φίλους ή άτομα που έχει γνωρίσει στο διαδίκτυο, σχολιάζει τις ιδέες τους, ενώ ταυτόχρονα δέχεται σχόλια για τις δικές του ιδέες. Συμπεριφέρεται στο διαδίκτυο με διαδραστικό τρόπο, αξιοποιώντας τις πληροφορίες που έχουν δώσει άλλοι και προσφέροντας τις δικές του πληροφορίες για να τις μοιραστεί με άλλους. Και αυτό γίνεται από εκατομμύρια συμμέτοχους, με αποτέλεσμα το διαδίκτυο να προσφέρει ένα τεράστιο όγκο πληροφοριών και νέων ιδεών που συνεχώς ανανεώνεται.

Στο κόσμο του διαδικτύου συμμέτοχοι είναι και τα παιδιά μας. Για τα παιδιά, το διαδίκτυο είναι ο χώρος όπου μπορούν να κοινωνικοποιούνται εκτός του σχολείου και της γειτονιάς τους. Μπορούν να γνωρίσουν και να επικοινωνούν με νέους φίλους με τους οποίους μοιράζονται κοινά ενδιαφέροντα. Το διαδίκτυο αποτελεί επίσης μέσο για προετοιμασία των σχολικών τους εργασιών ως πηγή πληροφοριών και γνώσεων και χώρος αναψυχής.

Όσο τα παιδιά μεγαλώνουν τόσο περισσότερο χρησιμοποιούν το διαδίκτυο.

Όμως, οι εμπειρίες από το διαδίκτυο δεν είναι πάντοτε ευχάριστες και ακίνδυνες. Σύμφωνα με ευρωπαϊκές έρευνες, το ένα τρίτο όλων των παιδιών έχουν ήδη γνωρίσει λιγότερο ευχάριστα άτομα σε ένα χώρο συνομιλίας και κοινωνικής δικτύωσης ή είχαν πρόσβαση σε ιστοσελίδες με ενοχλητικό περιεχόμενο.

Ένα από τα πιο σημαντικά πράγματα που πρέπει να γνωρίζουμε ως συμμέτοχοι στο διαδίκτυο είναι πως οτιδήποτε γράφεται στο διαδίκτυο  μένει για πάντα. Ένα δεύτερο πράγμα που δεν πρέπει να ξεχνούμε είναι ότι στο διαδίκτυο συνδέονται και άτομα που δεν έχουν καλές προθέσεις και θα μπορούσαν να μας κάνουν κακό χρησιμοποιώντας κάποιες από τις προσωπικές πληροφορίες που εμείς ανεβάσαμε.

Η ασφάλεια στο διαδίκτυο αφορά όλους

Η ασφάλεια στο διαδίκτυο είναι ένα πολύ ευρύ θέμα που δεν αφορά μόνο τους νέους αλλά όλη την κοινωνία ειδικότερα δε τους γονείς αλλά και τους εκπαιδευτικούς. Όπως φαίνεται, οι έφηβοι, σε αυτό το ταξίδι στις λεωφόρους της γνώσης που τους προσφέρει η σύγχρονη τεχνολογία, είναι μόνοι τους, χωρίς ενήλικες δίπλα τους, γονείς ή εκπαιδευτικούς. Ακόμη, επειδή οι ενήλικες δεν μιλούν τη γλώσσα των παιδιών, δεν μπορούν να τους πείσουν, να τους ακούσουν και να συζητήσουν μαζί τους για τα ενδιαφέροντα και τις ανησυχίες τους.

Τα προβλήματα που δημιουργούνται στις ιστοσελίδες κοινωνικής δικτύωσης είναι άμεσα συνδεδεμένα και αποτελούν προέκταση των προβλημάτων της πραγματικής ζωής του καθενός. Χαρακτηριστικά, ένας που περνά καλά στον πραγματικό κόσμο, δεν θα έχει, ούτε θα δημιουργήσει σε άλλους πρόβλημα στον εικονικό κόσμο του διαδικτύου. Ένας που δεν βρίζει κάποιον κατά πρόσωπο, δεν έχει κανένα λόγο να τον βρίσει μέσω διαδικτύου.

Μήπως οι γονείς είναι ο αδύναμος κρίκος;

Η εμπλοκή των γονιών στην ενασχόληση των παιδιών τους με το διαδίκτυο, είναι στις πιο πολλές περιπτώσεις ανύπαρκτη. Πολλοί γονείς έχουν πολύ περιορισμένες γνώσεις σε ότι αφορά τους ηλεκτρονικούς υπολογιστές και το διαδίκτυο. Διακατέχονται από μια φοβία για χρήση της τεχνολογίας που πολλές φορές καταλήγει σε αδιαφορία. Οι γονείς είναι ο αδύναμος κρίκος της αλυσίδας, αφού ακόμα και όταν διοργανώνονται ενημερωτικές συναντήσεις μαζί τους για θέματα διαδικτύου και τεχνολογίας γενικότερα, η προσέλευση είναι από ελάχιστη έως μηδαμινή, παρά το ότι δέχονται και αντιλαμβάνονται ότι ελάχιστα γνωρίζουν για το διαδίκτυο και πολύ περισσότερο για την ασφαλή του χρήση.

Το θέμα είναι πολύ σοβαρό και πρέπει ως γονείς να ενημερωθούμε, να εκπαιδευτούμε σε θέματα διαδικτύου για να μην χάσουμε την επαφή με τα παιδιά μας.  Είναι καθήκον και υποχρέωση μας  να προστατέψουμε τα παιδιά μας. Το ερώτημα που όλοι οι γονείς πρέπει συνεχώς να θέτουμε στο εαυτό μας είναι: «Τι μπορώ να κάνω για να βεβαιωθώ ότι το σερφάρισμα στο διαδίκτυο θα είναι ασφαλές για το παιδί μου». Το ερώτημα δεν έχει απλή απάντηση. Υπάρχουν όμως κάποιες καλές πρακτικές που οι γονείς θα ήταν καλό να έχουν υπόψη τους στην προσπάθεια τους να δημιουργήσουν για το παιδί τους ένα πιο ασφαλές διαδικτυακό περιβάλλον.

Συμβουλές σε γονείς για ένα πιο ασφαλές "σερφάρισμα" των παιδιών στο διαδίκτυο

Οι γονείς μπορεί να θέσουν στα παιδιά τους λογικούς κανόνες αναφορικά με τη χρήση του διαδικτύου λαμβάνοντας πάντοτε υπόψη ότι οι κανόνες λειτουργούν μόνο όταν τα παιδιά τους αντιλαμβάνονται και τους αποδέχονται. Σ’ αυτούς μπορούν  να συμπεριλάβουν την μη αποκάλυψη προσωπικών στοιχείων, τη σωστή συμπεριφορά, τις δραστηριότητες που είναι αποδεκτές και αυτές που δεν είναι.

Οι γονείς πρέπει να υπενθυμίζουν στα παιδιά να είναι προσεκτικά με την αποκάλυψη προσωπικών στοιχείων στο διαδίκτυο εξηγώντας τους κινδύνους που ενδεχομένως να αντιμετωπίσουν. Επίσης πρέπει να τα συμβουλεύουν να ακολουθούν κανόνες συμπεριφοράς στο διαδίκτυο όπως και στην πραγματική τους ζωή, αυτό που στη γλώσσα του διαδικτύου ονομάζεται netiquette. Με απλά λόγια, πράγματα που επιτρέπονται στην πραγματική ζωή να επιτρέπονται και στο διαδίκτυο και πράγματα τα οποία απαγορεύονται στην πραγματική ζωή να απαγορεύονται και στο διαδίκτυο. Είναι σημαντικό τα παιδιά να μάθουν πώς να εκτιμούν τους άλλους και την ιδιοκτησία τους και στον κόσμο του διαδικτύου.

Οι γονείς πρέπει να συζητήσουν με τα παιδιά τους κινδύνους συνάντησης διαδικτυακών φίλων στην πραγματικότητα. Οι διαδικτυακοί φίλοι μπορεί να μην είναι αυτοί που λένε ότι είναι. Μια απλή συμβουλή προς τα παιδιά είναι πως αν χρειάζεται να συναντηθούν με διαδικτυακούς φίλους να το κάνουν μόνο σε δημόσιους χώρους και συνοδευόμενοι πάντοτε από ένα φίλο ή μεγαλύτερο συγγενικό άτομο.

Υπάρχει ανάγκη για μια ανοικτή και δίκαιη επικοινωνία και ατμόσφαιρα με το παιδί όσο ποτέ προηγουμένως ώστε το παιδί να γνωρίζει ότι ποτέ δεν είναι αργά για να μοιραστεί με τους γονείς του κάτι που το έκανε και ένιωσε άβολα. Η σωστή ανταπόκριση του γονιού θα καθορίσει σε μεγάλο βαθμό κατά πόσον το παιδί θα τον εμπιστευθεί την επόμενη φορά που θα συναντήσει ένα πρόβλημα.

Είναι πολύ συχνό φαινόμενο σήμερα, ίσως και ο κανόνας, τα παιδιά να γνωρίζουν περισσότερα από τους γονείς λόγω της συχνής χρήσης των διάφορων εφαρμογών που προσφέρει το διαδίκτυο και του χρόνου που αφιερώνουν καθημερινά. Οι γονείς για να  είναι σε θέση να αντιληφθούν τη συμπεριφορά του παιδιού τους στο διαδίκτυο, πρέπει να μάθουν όσο το δυνατό περισσότερα για το εργαλείο αυτό. Πρέπει και αυτοί να αφιερώσουν κάποιο χρόνο χρησιμοποιώντας το ώστε να εξοικειωθούν με τον τρόπο λειτουργίας του και να παραμένουν ενήμεροι για τις εξελίξεις διαβάζοντας σχετικά άρθρα σε περιοδικά ή σε άλλα μέσα σχετικά με το θέμα. Ίσως ο πιο σημαντικός τρόπος για τους γονείς να μάθουν, είναι ρωτώντας τα ίδια τα παιδιά τους, αφήνοντας δηλαδή τα παιδιά να γίνουν οι δάσκαλοι και οι γονείς οι μαθητές. Η χρήση του διαδικτύου θα μπορούσε να γίνει οικογενειακή εμπειρία με τα παιδιά οδηγούς στις νέες διαδικτυακές εφαρμογές και τους γονείς συμβούλους στο τρόπο συμπεριφοράς.

Φίλτρα - ειδικά λογισμικά προγράμματα για ασφάλεια

Για τα μικρά παιδιά υπάρχει πάντοτε και η λύση των ειδικών λογισμικών προγραμμάτων (φίλτρων) που δίνουν την ευκαιρία στο γονιό να ρυθμίσει την πρόσβαση του παιδιού στο διαδίκτυο φιλτράροντας το περιεχόμενο που κρίνουν ότι το παιδί τους δεν πρέπει να έχει πρόσβαση και ελέγχοντας το χρόνο παραμονής του παιδιού στο διαδίκτυο. Η Cytanet προσφέρει την υπηρεσία Safe Internet-for home δωρεάν στους πελάτες της για να προστατέψουν τα παιδιά τους από το παράνομο, ανεπιθύμητο και επιβλαβές περιεχόμενο του διαδικτύου.  Μέσα από μια σχετικά εύκολη και πρακτική διαδικασία δίνεται η ευκαιρία σε αυτούς να επιλέξουν τις κατηγορίες περιεχομένου, συγκεκριμένες ιστοσελίδες ή/και εφαρμογές διαδικτύου, στις οποίες δεν επιθυμούν να έχει πρόσβαση το παιδί τους καθώς επίσης και να καθορίζουν το χρόνο της επιτρεπόμενης πρόσβασης στο διαδίκτυο για κάθε χρήστη του ηλεκτρονικού υπολογιστή τους.   Μπορούν επίσης να ενημερώνονται σε καθημερινή, εβδομαδιαία ή μηνιαία βάση, μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, για τις ιστοσελίδες που επισκέφθηκε ή προσπάθησε να επισκεφθεί το παιδί τους.  Περισσότερες πληροφορίες μπορείτε να βρείτε στην ιστοσελίδα της Cytanet www.cytanet.com.cy ή στο Κέντρο Τηλεφωνικής Εξυπηρέτησης της Cyta στο 132 ή στο 80008080.

Ομάδα Cytanet