Ατυχήματα μέσα στο σπίτι

Με τη πρόοδο της παρεχόμενης ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης και την προληπτική ιατρική, η θνησιμότητα και νοσηρότητα στα παιδιά, από ασθένειες, έχουν ελαττωθεί σε μεγάλο βαθμό, τα ατυχήματα όμως εξακολουθούν και σήμερα να αποτελούν ένα από τα κυριότερα αίτια θανάτου αλλά και μονίμου αναπηρίας. Οι γονείς, τα σχολεία και η πολιτεία έχουν υποχρέωση να πάρουν τα απαραίτητα μέτρα ώστε να ελαττωθεί ο αριθμός των ατυχημάτων, τόσο μέσα στο σπίτι όσο και έξω από αυτό.

Μη ξεχνάτε ότι το σπίτι όσο γνώριμο και φιλικό μας φαίνεται, κρύβει πολλούς κινδύνους!

Τα ατυχήματα συμβαίνουν κατά 80% μέσα στο σπίτι και 20% έξω από αυτό. Τα παιδιά σε μικρές ηλικίες εξαρτώνται πλήρως από εμάς τους μεγάλους, γι’ αυτό είναι υποχρέωση μας να τα προφυλάξουμε. Σε μεγαλύτερες ηλικίες όμως θα πρέπει να τα διδάξουμε πως να προφυλάξουν τον εαυτό τους από τα ατυχήματα.
 

Πού συμβαίνουν τα περισσότερα ατυχήματα;

Τα περισσότερα ατυχήματα συμβαίνουν στο καθιστικό και στο υπνοδωμάτιο, γιατί αυτοί είναι οι χώροι που τα παιδιά περνούν τον περισσότερο χρόνο τους. Το 70% των παιδικών τραυματισμών συμβαίνουν στην παρουσία ενός ενήλικα! Γι αυτό και οφείλουμε να φτιάξουμε το σπίτι μας με τέτοιον τρόπο, έτσι ώστε να είναι ασφαλές για τα παιδιά. Βέβαια, όπως θα διαβάσετε και στη συνέχεια του άρθρου αυτού, τίποτε δεν μπορεί να εξασφαλίσει την απόλυτη ασφάλεια ενός παιδιού, γι’ αυτό και ανάλογα και με την ηλικία χρειάζεται η επίβλεψή του (συνεχής ή περιστασιακή) από έναν ενήλικα.  Πριν προχωρήσουμε στην ανάλυση των ατυχημάτων,  πρέπει να ορίσουμε τι εννοούμε ατυχήματα στο σπίτι. Ποια μέρη του σπιτιού περιλαμβάνει; Περιλαμβάνει λοιπόν τον εσωτερικό χώρο του σπιτιού, τον κήπο, αλλά και το χώρο στάθμευσης των αυτοκινήτων της οικογένειας. 

Πτώσεις
Πολλά παιδιά ιδιαίτερα μικρής ηλικίας τραυματίζονται από πέσιμο, κυρίως από κρεβάτια, σκάλες, παράθυρα και μπαλκόνια. Βρέφη από 3 μηνών και άνω μπορεί να πέσουν από κρεβάτια χωρίς κάγκελα ή από τα ειδικά τραπέζια αλλαγής της πάνας. Οι πτώσεις είναι η τέταρτη αιτία παιδικών θανάτων από τραυματισμούς στην Ευρωπαϊκή Ένωση και αποτελούν την πιο συχνή αιτία εισαγωγών και επισκέψεων στα τμήματα επειγόντων περιστατικών των νοσοκομείων. Οι πτώσεις που οδηγούν σε σοβαρό ή θανατηφόρο τραυματισμό οφείλονται συνήθως σε πτώση από παράθυρα, μπαλκόνια και σκάλες του δεύτερου ή πιο ψηλού ορόφου. Οι πιο συχνές αιτίες πτώσεων από ψηλά που οδήγησαν σε νοσηλεία είναι οι εξής:

• Αλλάχτρες
• Σκάλες
• Καρέκλες
• Κρεβάτια
• Παράθυρα
• Μπαλκόνια

Η πλειονότητα των πτώσεων από πιο χαμηλά σημεία που προκαλούν  τραυματισμούς σε μικρά παιδιά γίνονται από τα έπιπλα του σπιτιού. Η πλειοψηφία των επίπλων που προκαλούν πτώση έχουν ασήμαντο ύψος, όπως είναι τα κρεβάτια, οι καρέκλες και οι καναπέδες.

Η  περπατούσα είναι συνηθισμένη αιτία τραυματισμού σε μικρά παιδιά. Η ελευθερία κινήσεων, καθώς και η ταχύτητα που δίνει στα μικρά βρέφη μπορεί να οδηγήσει σε πτώσεις από σκάλες. Διαβάστε περισσότερα στο σχετικό κεφάλαιο πιο κάτω

Πώς να προφυλάξετε το παιδί σας από τις πτώσεις;

Τα πιο κάτω μέτρα έχουν αποδειχτεί ότι είναι αποτελεσματικά, έτσι ώστε να ελαττώσουν τον κίνδυνο από πτώσεις ή τη σοβαρότητα των τραυματισμών που προκαλούν:

• Μην τα αφήνετε μόνα τους ούτε για μερικά δευτερόλεπτα. Τόσα χρειάζονται για να πέσουν.
• Τοποθετείστε προστατευτικό κάγκελο στο πάνω μέρος της σκάλας. (Υπάρχουν και έτοιμα στη αγορά).
• Τα οριζόντια κάγκελα στα μπαλκόνια είναι πολύ επικίνδυνα γιατί το παιδί μπορεί εύκολα να σκαρφαλώσει και να πέσει στο κενό. Αντικαταστήστε τα με κάθετα ή προσθέστε προστατευτικό πλέγμα.
• Μην τοποθετείτε καρέκλες ή τραπεζάκια κοντά σε παράθυρα. Υπάρχει ο κίνδυνος το παιδί να ανέβει, να ανοίξει το παράθυρο και να πέσει. Εφαρμόστε κάγκελα για πλήρη ασφάλεια.

Πολλά ατυχήματα συμβαίνουν στη βρεφική ηλικία από πτώσεις με “περπατούσα”. Εάν δεν υπάρχει κατάλληλος χώρος χωρίς σκάλες, έπιπλα και χαλιά που να εμποδίζουν την εύκολη διακίνηση καλύτερα να μη χρησιμοποιηθούν.

Ηλεκτροπληξία
Τα παιδιά της βρεφικής και νηπιακής ηλικίας μπορεί να τοποθετήσουν παραμάνες, τσιμπιδάκια και άλλα μεταλλικά αντικείμενα μέσα στις πρίζες με αποτέλεσμα να πάθουν ηλεκτροπληξία.
• Προσέξτε τα παιδιά σας να μην αγγίζουν πρίζες, φίσιες ή ηλεκτρικές συσκευές με βρεγμένα χέρια.
• Καλύψτε τις πρίζες με ειδικά καλύμματα που υπάρχουν στη αγορά.
• Μην αφήνετε εκτεθειμένα καλώδια και μη τα περνάτε κάτω από ανοίγματα πόρτων ή κάτω από χαλιά.
• Αντικαταστήστε αμέσως όλα τα φθαρμένα καλώδια των οικιακών συσκευών ή ακόμα καλύτερα καλέστε τον ηλεκτρολόγο σας.
• Ποτέ μη βαρυφορτώνετε τα πολύπριζα και μη τροφοδοτείτε συσκευές μεγάλης ισχύος συγχρόνως.
• Μη χρησιμοποιείτε ηλεκτρικές συσκευές μέσα στο μπάνιο.

Εγκαύματα
Πολλές ζωές χάθηκαν και πολλά άτομα παραμορφώθηκαν αλλά και περιουσίες καταστράφηκαν από πυρκαγιές. Τα παιδιά είναι περίεργα και τους αρέσει να παίζουν με τη φωτιά. 

Η πλειοψηφία των εγκαυμάτων προκαλείται από την επαφή του παιδιού με ζεστές επιφάνειες ή ζεστά υγρά.

Τα παιδιά υφίστανται εγκαύματα λόγω επαφής τους με ζεστό υγρό, όπως το νερό της βρύσης ή επαφή με ζεστές συσκευές και λανθασμένη χρήση σπίρτων ή αναπτήρων. Στην Αγγλία καταγράφονται περισσότεροι από 20 θάνατοι παιδιών από εγκαύματα από ζεστό νερό στο μπάνιο κάθε χρόνο.

Άλλες αιτίες εγκαυμάτων είναι τα πυροτεχνήματα, παρά την απαγόρευση  κυκλοφορίας τους στο εμπόριο, και οι πυρκαγιές. Πολύ συχνές στην Ευρώπη είναι οι πυρκαγιές σε σπίτια που προκαλούνται ακούσια από  παιδιά ή από κάποιο άλλο ατύχημα.  Στην Ευρώπη υπολογίζεται ότι πυρκαγιές που οφείλονται στη χρήση αναπτήρων από παιδιά στοιχίζουν στους πολίτες 95 εκατομμύρια ευρώ κάθε χρόνο. 

Πώς να προφυλάξετε το παιδί σας;

• Τοποθετήστε ανιχνευτές καπνού στο σπίτι σας. Οι ανιχνευτές καπνού έχουν βοηθήσει στο να ελαττωθούν οι πυρκαγιές στα σπίτια κατά 71%.
• Τοποθετήστε το θερμοστάτη του νερού σε θερμοκρασία 54°C.  Μπορείτε ακόμα να χρησιμοποιήσετε βαλβίδες που ελέγχουν και ρυθμίζουν τη θερμοκρασία του νερού που βγαίνει από το μπάνιο.
• Μην αφήνετε εκτεθειμένους αναπτήρες και σπίρτα στο σπίτι. Τα παιδιά πιθανόν να παίξουν με αυτά και να προκαλέσουν πυρκαγιά.
• Μην τοποθετείτε δοχεία με ζεστά υγρά ( νερό, λάδι, καφές) στην άκρη του τραπεζιού. Μπορεί τα παιδιά να απλώσουν το χέρι τους ή να τραβήξουν το τραπεζομάντιλο και να τα χύσουν πάνω τους.
• Μην τοποθετείτε τα μπρίκια ή τις κατσαρόλες στην γκαζιέρα με το χερούλι να εξέχει προς τα έξω. Υπάρχει πάντα ο κίνδυνος να τα τραβήξουν και να πάθουν σοβαρά εγκαύματα.
• 'Όταν σιδερώνετε, μην αφήνετε το σίδερο εκτεθειμένο. Μπορεί το παιδί σας να το ακουμπήσει.
• Τοποθετείστε προστατευτικό πλέγμα, όταν το τζάκι σας είναι αναμμένο.
• Προσοχή, όταν υπάρχουν ηλεκτρικές σόμπες αναμμένες. Τα ρούχα του παιδιού σας μπορεί εύκολα να πιάσουν φωτιά.

Δηλητηριάσεις
Τα παιδιά αρέσκονται να εξερευνούν τα πάντα. Τους αρέσει να ανοίγουν συρτάρια, ερμαράκια, κουτιά και οτιδήποτε άλλο τους τραβήξει τη προσοχή.

Περισσότερες από 90% όλων των δηλητηριάσεων συμβαίνουν στο σπίτι.  Πολλά από τα  προϊόντα κοινής/καθημερινής χρήσης του σπιτιού, όπως είναι τα καθαριστικά, το οινόπνευμα, τα εντομοκτόνα, τα φάρμακα και τα καλλυντικά, μπορεί να δηλητηριάσουν τα παιδιά . Το τσιγάρο μπορεί να σκοτώσει ένα παιδί, γι’ αυτό και θα πρέπει να φυλάσσονται μακριά από τα παιδιά.

Ποιες οι πιο συχνές αιτίες δηλητηριάσεων στα παιδιά;

• Φάρμακα. Το 17% των φαρμακευτικών δηλητηριάσεων οφείλεται σε φάρμακα που ανήκαν στον παππού ή τη γιαγιά.
• Αρώματα, καλλυντικά.
• Προϊόντα καθαρισμού (καθαριστικά, διαλυτικά, λευκαντικά, μαλακτικά,  οξέα).
• Εντομοκτόνα, μπογιές, μπαταρίες, αντιψυκτικό, γόμες.
• Λιπάσματα, ζιζανιοκτόνα, φυτά.

Πώς να προφυλάξετε το παιδί σας;

• Τοποθετήστε τα καθαριστικά και τα χημικά σε ντουλάπια που κλειδώνουν.
• Χρησιμοποιήστε προστατευτικά για παιδιά σε ντουλάπια και συρτάρια.
• Το φαρμακείο του σπιτιού να είναι σε σημείο που να μην μπορεί να το φτάσουν τα παιδιά και να είναι κλειδωμένο.
• Μη βάζετε πετρέλαιο, οινόπνευμα, γεωργικά φάρμακα ή άλλες καυστικές ουσίες σε μπουκάλια αναψυκτικών και άλλα δοχεία που μπορεί να τραβήξουν την προσοχή του παιδιού σας. Μπορεί το παιδί να τα ανοίξει και να πιει το περιεχόμενο.
• Μη φυλάγετε φάρμακα στην τσάντα σας. Σίγουρα το παιδί σας θα την εξερευνήσει και πιθανότατα να τα βάλει στο στόμα του με κίνδυνο να δηλητηριαστεί. Μην ξεχνάτε ότι πολλά χάπια μοιάζουν με καραμέλες.

Εισρόφηση ξένου σώματος
Η εισρόφηση ξένων σωμάτων στους βρόγχους (στους πνεύμονες) είναι πολύ επικίνδυνη και πολλές φορές μπορεί να απειλήσει και αυτή τη ζωή του παιδιού. Τα πιο συνηθισμένα ξένα σώματα είναι οι ξηροί καρποί ( κούννες, στραγάλια, χαλεπιανά κλπ.) και τα όσπρια. Επίσης καραμέλες, μικρά νομίσματα, κομματάκια φαγητού (π.χ. μήλου) και παιγνίδια που αποτελούνται ή που μπορεί να σπάσουν σε μικρά κομματάκια. (Lego, Playmobil κλπ.)

Εάν το παιδί σας αρχίσει ξαφνικά να βήχει χωρίς προηγούμενα να ήταν άρρωστο ή εάν παρουσιάσει δύσπνοια και μελανιάσει το πρόσωπο του, να υποψιαστείτε ότι έχει κάνει εισρόφηση ξένου σώματος. Διατηρείστε τη ψυχραιμία σας, τοποθετήστε το ένα σας χέρι στο στήθος και το άλλο στη πλάτη και πιέστε απότομα. Πολλές φορές αυτό βοηθά το ξένο σώμα να βγει προς τα έξω. Επίσης αν έχετε κάποιες γνώσεις, μπορείτε να κάνετε τεχνητή αναπνοή. Αν όμως τα συμπτώματα δεν είναι έντονα αλλά, υπάρχει συνεχής βήχας ή δύσπνοια επισκεφθείτε αμέσως το γιατρό σας ή το πιο κοντινό νοσοκομείο.
• Μη δίνετε ξηρούς καρπούς στα παιδιά σας μέχρι τη ηλικία των 4 ετών.
• Μη κάνετε τα παιδιά σας να γελούν τη ώρα που τρώνε. Υπάρχει κίνδυνος να πνιγούν.
• Αγοράζετε πάντα τα παιγνίδια που είναι κατάλληλα για τη ηλικία του παιδιού σας.

Ασφυξία
• Μη χρησιμοποιείτε κορδέλες ή κορδόνια για να κρεμάσετε τη πιπίλα του παιδιού σας στο λαιμό του. Υπάρχει κίνδυνος να πιαστεί κάπου και να πάθει ασφυξία. Στερεώστε τα με παραμάνα ή ειδικά clips.
• Τα βρέφη δεν χρειάζονται μαξιλάρι. Εάν χρησιμοποιηθεί πρέπει να μη είναι μαλακό και ψηλό γιατί μπορεί να βάλει το πρόσωπο του και να μη μπορεί να αναπνέει.
• Βεβαιωθείτε ότι έχετε κλείσει το γκάζι πριν κοιμηθείτε.
• Μην αφήνετε τα παιδιά σας να παίζουν με πλαστικές σακούλες. Υπάρχει κίνδυνος να τα φορέσουν στο κεφάλι και να πάθουν ασφυξία.

Τραυματισμοί από αιχμηρά αντικείμενα
Όταν τα παιδιά είναι μικρά δεν ξέρουν να χρησιμοποιούν τα αιχμηρά αντικείμενα όπως ψαλίδια και μαχαίρια με κίνδυνο να τραυματιστούν. Βάλτε τα σε χώρους που δεν μπορούν να τα πάρουν. ‘Όταν είναι σε κατάλληλη ηλικία διδάξτε τα πως να τα χρησιμοποιούν.

Άλλα ατυχήματα
• Συμβουλεύσετε τα παιδιά σας να προσέχουν όταν ανοιγοκλείνουν τις πόρτες. Υπάρχει κίνδυνος να εγκλωβιστούν τα χέρια τους και να τραυματιστούν.
• Τοποθετείστε χρωματιστά αυτοκόλλητα στα τζάμια των πόρτων ιδίως αυτών που οδηγούν σε βεράντες. Πολλές φορές νομίζουμε ότι η πόρτα είναι ανοιχτή με αποτέλεσμα να κτυπήσουμε στο τζάμι και να τραυματιστούμε σοβαρά.
• Όταν υπάρχουν μικρά παιδιά στο σπίτι τοποθετείστε τα έπιπλα με τέτοιο τρόπο ούτως ώστε να αποφεύγονται τα κτυπήματα στις γωνιές τους.
• Ποτέ μην αφήνετε μικρά παιδιά μόνα τους στη μπανιέρα ιδίως όταν έχει πολύ νερό. Μπορεί να γλιστρήσουν και να πνιγούν.
• Μην αφήνετε τα παιδιά σας να τρέχουν όταν έχουν κάποιο αντικείμενο στο στόμα π.χ. (μολύβι). Μπορεί να πέσουν και να τραυματιστούν σοβαρά στο στόμα.
• Τα ατυχήματα από πυροβόλα όπλα στον τόπο μας είναι σπάνια. Καλύτερα όμως να τα έχετε λυμένα και κλειδωμένα σε κάποιο μέρος και τα φυσίγγια σε άλλο μέρος.
• Μην αφήνετε τα παιδιά σας να χρησιμοποιούν φαναράκια Laser. Μπορεί να προκαλέσουν προσωρινή τύφλωση και μόνιμη βλάβη στα μάτια.
• Κάθε χρόνο, την περίοδο του Πάσχα, πολλά παιδιά και έφηβοι ακρωτηριάζονται ή τραυματίζονται σοβαρά από κροτίδες. Το σχολείο, τα μέσα επικοινωνίας, η Αστυνομία και προ πάντων οι γονείς έχουν υποχρέωση να λάβουν όλα τα απαραίτητα μέτρα για να προλάβουν την «κακιά στιγμή».