Βιταμίνης Κ. Γιατί χορηγείται στα νεογέννητα;

Σε τι είναι χρήσιμη η βιταμίνη Κ; Γιατί χορηγείται στο νεογέννητο μωρό; Είναι απαραίτητη η χορήγηση της σε όλα τα νεογέννητα ή μπορώ να περιμένω; Είναι ασφαλής για το μωρό μου; Εάν αυξήσω την βιταμίνη Κ του μητρικού γάλακτος μέσω της λήψης τροφών πλούσιων σε αυτήν μπορώ καλύπτω τις ανάγκες του νεογέννητου μωρού μου; Αυτά είναι μερικά από τα ερωτήματα που θα προσπαθήσουμε να σας απαντήσουμε.

Τι είναι η βιταμίνη K;

Η βιταμίνη Κ είναι μία λιποδιαλυτή βιταμίνη η οποία χρησιμεύει για την πήξη του αίματος και τη διακοπή της αιμορραγίας. Τα νεογέννητα έχουν πολύ χαμηλά επίπεδα βιταμίνης Κ με αποτέλεσμα να μην μπορούν να σχηματιστούν οι παράγοντες πήξης. Έτσι προκύπτει η πάθηση «Αιμορραγία λόγω ανεπάρκειας βιταμίνης Κ».

Τι είναι η «Αιμορραγία από ανεπάρκεια Βιταμίνης Κ - Vitamin K Deficiency Bleeding (VKDB)»;

Είναι η αιμορραγία που συμβαίνει στα νεογέννητα επειδή έχουν χαμηλά επίπεδα βιταμίνης Κ και δεν μπορούν να δημιουργήσουν πήγμα - θρόμβο. Αυτή η αιμορραγία μπορεί να είναι εσωτερική ή εξωτερική. Όταν η αιμορραγία συμβαίνει σε εσωτερικά όργανα, είναι δύσκολο να γίνει νωρίς αντιληπτή από τους γονείς. Συνήθως τα νεογέννητα αυτά  αιμορραγούν στο γαστρεντερικό ή στον εγκέφαλο οδηγώντας σε εγκεφαλική βλάβη και απειλητικές για τη ζωή καταστάσεις.

Γιατί τα νεογέννητα έχουν χαμηλά επίπεδα βιταμίνης Κ;

Τα νεογέννητα έχουν χαμηλα επίπεδα βιταμίνης Κ για τρείς λόγους. Ο πρώτος λόγος είναι γιατί πολύ μικρές ποσότητες βιταμίνης Κ περνούν μέσω του πλακούντα στο έμβρυο. Ο δεύτερος λόγος είναι γιατί η φυσιολογική χλωρίδα του εντέρου, δηλαδή τα βακτήρια που φυσιολογικά υπάρχουν στο έντερο μας, δεν υπάρχουν ακόμη στο έντερο του νεογέννητου μωρού. Και ο τρίτος λόγος είναι ότι το μητρικό γάλα περιέχει πολύ μικρές ποσότητες βιταμίνης Κ.

Ποια νεονγά-βρέφη έχουν μεγαλύτερο κίνδυνο να εμφανίσουν «Αιμορραγία απο ανεπάρκεια Βιταμίνης Κ»;

Tα νεογέννητα στα οποία δεν γίνεται ενδομυική χορήγηση βιταμίνης Κ, στα νεογνά των οποίων οι μητέρες κατα τη διάρκεια της εγκυμοσύνης ελάμβαναν φάρμακα για την επιληψία, για τη φυματίωση, αντιβιοτικά, ασπιρίνη, βαρφαρίνη καθώς και βρέφη τα οποία έχουν διάρροιες, κοιλιοκάκη, κυστική νόσο δηλαδή δεν μπορούν να απορροφήσουν τις βιταμίνες.

Ποιοι είναι οι  τύποι «Αιμορραγίας από ανεπάρκειας Βιταμίνης Κ»;

Υπάρχουν 3 τύποι αιμορραγίας αναλόγως της χρονικής στιγμής που εμφανίζεται η αιμορραγία:

1.Πρώιμη:Εμφανίζεται εντός των πρώτων 24 ωρών από τη γέννηση. Είναι σοβαρή αιμορραγία. Συμβαίνει συνήθως σε νεογέννητα των οποίων οι μητέρες ελάμβαναν φάρμακα για την επιληψία και τη φυματίωση.

2.Κλασσική :Εμφανίζεται μεταξύ της 1^ης-7^ης ημέρας γέννησης. Συνήθως είναι μία εκχύμωση-ένας μώλωπας ή αιμορραγία από το ομφαλικό κολόβωμα.

3.Καθυστερημένη:Εμφανίζεται 2-24 εβδομάδες απο τη γέννηση. Σε 30-60% η αιμορραγία συμβαίνει στον εγκέφαλο. Επομένως, αιμορραγία μπορεί να συμβεί μέχρι και 6 μήνες μετά τη γέννηση.

Είναι απαραίτητο να χορηγείται σε όλα τα νεογέννητα ή μπορώ να περιμένω για να αξιολογηθεί αργότερα εάν τη χρειάζεται το παιδί μου;

Είναι απαραίτητο να χορηγηθεί σε όλα τα παιδιά και αυτό δεν πρέπει να καθυστερήσει. Τα νεογέννητα μπορούν να αιμορραγήσουν σε οποιοδήποτε όργανο, όπως το γαστρεντερικό σύστημα ή στον εγκέφαλο, αυτό θα αργήσει να  γίνει αντιληπτό από τους γονείς και κατ’ επέκταση θα καθυστερήσει η ιατρική φροντίδα, οδηγώντας έτσι σε απειλητικές καταστάσεις για τη ζωή. Νεογέννητα στα οποία δεν χορηγείται η ενδομυική ένεση βιταμίνης Κ έχουν 81 φορές μεγαλύτερο κίνδυνο να αναπτύξουν σοβαρή αιμορραγία σε σύγκριση με τα παιδιά στα οποία τους έχει χορηγηθεί.

Είναι ασφαλής για το παιδί μου η ενδομυική χορήγηση της βιταμίνης Κ;

Οι κινδύνοι αυτής της ένεσης είναι οι κινδύνοι που υπάρχουν σε κάθε ένεση όπως ο πόνος, η εκχύμωση και το οίδημα στην περιοχή της χορήγησης. Έχουν αναφερθεί μερικά περιστατικά εμφάνισης ουλής σε αυτό το σημείο του δέρματος.

Έχω ακούσει ότι η ενδομυική χορήγηση Βιταμίνης Κ μπορεί να προκαλέσει καρκίνο στην παιδική ηλικία. Αυτό είναι αλήθεια;

Όχι. Στις αρχές της δεκαετίας του ΄90 έγινε μια μικρή μελέτη στην πόλη της Αγγλίας, στο Bristol όπου είχαν βρει μια συσχέτιση μεταξύ της ενδομυϊκής χορήγησης βιταμίνης Κ και  παιδικού καρκίνου. Μετά από αυτή την υποψία συσχέτισης, ακολούθησαν πολλές επιστημονικές μελέτες που προσπαθούσαν να βρουν εάν υπάρχει αυτή η συσχέτιση και σε άλλα παιδιά, όμως τέτοια συσχέτιση δεν εντοπίστηκε σε καμία από τις μελέτες που είχαν ακολουθήσει.

Μπορώ να αυξήσω την Βιταμίνη Κ στο μητρικό μου γάλα καταναλώνοντας τροφές πλούσιες σε αυτή τη βιταμίνη ή λαμβάνοντας πολυβιταμίνες και να καλύψω τις ανάγκες του μωρού μου;

Αδιαμφισβήτητα, η μητέρα πρέπει να ενθαρρύνεται ώστε να τρώει υγιεινά. Η λήψη τροφών πλούσιων σε βιταμίνη Κ όπως το σπανάκι, το μπρόκολο, η ντομάτα κ.τ.λ. μπορεί να αυξήσουν λίγο την συγκέντωση της βιταμίνης στο γάλα θηλασμού, αυτό όμως δεν είναι αρκετό για να καλύψει τις ανάγκες του παιδιού σας.

Πότε χορηγείται η βιταμίνη Κ;

 Οι τελευταίες κατευθυντήριες οδηγίες για την προφυλακτική χορήγηση της βιταμίνης Κ εκδόθηκαν τον Οκτώβριο του 2018 από την Καναδική Παιδιατρική Εταιρεία. Χορηγείται μία δόση ενδομυικής ένεσης βιταμίνης Κ 0,5mg σε νεογέννητα με σωματικό βάρος γέννησης <= 1500g ή 1mg σε νεογέννητα με σωματικό βάρος γέννησης >1500g, εντός των πρώτων 6 ωρών από τη γέννηση. Για γονείς οι οποίοι αρνούνται την ενδομυική χορήγηση βιταμίνης Κ θα πρέπει να πληροφορούνται για τον κίνδυνο που θέτουν το παιδί τους με αυτή την απόφασή τους και να τους δίνεται η εναλλάκτικη χορήγησης βιταμίνης Κ από το στόμα.

Θα πρέπει να τονιστεί ότι η αποτελεσματικότητα της από του στόματος χορήγησης βιταμίνης Κ είναι μικρότερη σε σύγκριση με  την ενδομυική χορήγηση και απαιτούνται 3 δόσεις (2mg στην πρώτη σίτιση, μια δεύτερη δόση στην ηλικία των 2-4 εβδομάδων και η τρίτη δόση στην ηλικία των 6-8 εβδομάδων). Όπως αναφέρεται πιο πάνω η ενδομυϊκή χορήγηση είναι μόνο μία δόση.

Όλοι οι γονείς είναι βέβαιο ότι θέλετε το καλύτερο για τα παιδιά σας. Πριν αποφασίσετε για τα παιδιά σας οφείλεται να  διαβάσετε, να συζητήσετε τους ενδοιασμούς, τις απόριες σας, τους φόβους σας με τον παιδίατρο σας και να πάρετε την όσο το δυνατό καλύτερη απόφαση για αυτά.