Πλατυποδία στα παιδιά

Τι είναι η πλατυποδία;

Πλατυποδία είναι η κατάσταση στην οποία η καμάρα του ποδιού δεν υπάρχει, είτε επειδή δεν αναπτύσσεται καθόλου, είτε επειδή εξαφανίζεται στην πορεία.  Η πλατυποδία στα παιδιά έχει ως αποτέλεσμα, ολόκληρο το πέλμα να έρχεται σε επαφή με το έδαφος.

Η πλατυποδία στα παιδιά είναι αρκετά συχνή, λόγω του ότι τα οστά και οι αρθρώσεις στη συγκεκριμένη ηλικία είναι ακόμη εξαιρετικά εύκαμπτα. Τα περισσότερα παιδιά ηλικίας 1 έως 5 ετών εμφανίζουν πλατυποδία ως μέρος της φυσιολογικής ανάπτυξης των ποδιών τους. Καθώς όμως μεγαλώνουν, συνήθως αναπτύσσεται η καμάρα του ποδιού και παύει η πλατυποδία να υπάρχει. Σε αντίθετη περίπτωση, μιλάμε για πλατυποδία.

Υπάρχουν διαφορετικά είδη πλατυποδίας; Αν ναι, ποια είναι αυτά;

Υπάρχουν δύο είδη πλατυποδίας:

1. εύκαμπτη πλατυποδία: όταν το παιδί περπατάει, δεν υπάρχει καμάρα. Όταν όμως κάθεται ή στέκεται στις μύτες των ποδιών του, υπάρχει. Αφορά περίπου το 60% των περιστατικών πλατυποδίας. Είναι μια φυσιολογική θέση των ποδιών που πολλοί θα υιοθετήσουν (περίπου το 40% του πληθυσμού). Ο λόγος που δημιουργείται είναι το ότι κατά την ανάπαυσή τους, υιοθετούν μια ιδιαίτερη στάση των ποδιών.
2. άκαμπτη πλατυποδία: δεν υπάρχει καμάρα, σε όποια στάση και αν είναι το παιδί.

Τι προκαλεί την πλατυποδία;

Πιθανά αίτια πλατυποδίας είναι τα παρακάτω:

• σφιγμένοι αχίλλειοι τένοντες
• “υπερπρηνισμός”, δηλαδή ο αστράγαλος στρέφεται προς τα μέσα και το εξωτερικό μέρος του ποδιού στρέφεται προς τα έξω
• μυϊκά προβλήματα
• προβλήματα του τρόπου σχηματισμού των οστών στα πόδια (οστεογένεση)
• κληρονομικότητα.

Τέλος, η πλατυποδία μπορεί να εμφανιστεί και στα πλαίσια ορισμένων συνδρόμων (π.χ. σύνδρομο Down, ατελής οστεογένεση).

Ποια είναι τα σημεία και ποια τα συμπτώματα της πλατυποδίας;

Το κυριότερο σημείο πλατυποδίας είναι η απώλεια της ποδικής καμάρας. Οι γονείς μπορείτε εύκολα να την αναγνωρίσετε: όταν στέκεστε πίσω από το παιδί, μπορείτε να δείτε τα εξωτερικά δάχτυλα των ποδιών, αλλά όχι τον μεγάλο δάκτυλο.

Συνήθως δεν υπάρχουν συμπτώματα. Κάποτε όμως, η πλατυποδία μπορεί να προκαλέσει πόνο ή ευαισθησία στο πόδι, τον αστράγαλο ή το γόνατο. Άλλα συμπτώματα, πιο σπάνια, μπορεί να περιλαμβάνουν:

• η φτέρνα να γέρνει προς τα έξω
• φούσκωμα (οίδημα) στην εσωτερική πλευρά του αστραγάλου
• προβλήματα ή ενόχληση στο περπάτημα
• κακή ισορροπία
• δυσκολία στην κίνηση του ποδιού από τη μία πλευρά στην άλλη ή πάνω - κάτω
• πόνος ή δυσκολία κατά τη χρήση παπουτσιών.

Πώς τίθεται η διάγνωση της πλατυποδίας;

Συνήθως η πλατυποδία διαγιγνώσκεται με το ιστορικό και την κλινική εξέταση. Κατά την εξέταση, ο παιδίατρος θα αναζητήσει διαφορές στην εμφάνισή του ποδιού όταν το παιδί στέκεται όρθιο σε σχέση με όταν αυτό κάθεται. Επιπλέον, θα ελέγξει το εύρος κίνησης, βάζοντας το παιδί να περπατήσει. Για να προσδιορίσει την υποκείμενη αιτία, μπορεί επίσης να εξετάσει το κάτω μέρος του ποδιού και ενδεχομένως όλο το πόδι, μέχρι το ισχίο.

Πώς αντιμετωπίζεται η πλατυποδία;

Στην πλειονότητα των περιπτώσεων η πλατυποδία δε χρήζει κάποιας ειδικής θεραπείας και δεν προκαλεί συμπτώματα.

Α] Όσο η πλατυποδία δεν προκαλεί συμπτώματα, συνήθως δε χρειάζεται θεραπεία. Χρειάζονται απλά υποστηρικτικά μέτρα, όπως η χρήση παπουτσιών που εφαρμόζουν καλά στο πόδι. Δεν πρέπει να αλλάξει η καθημερινότητα και η δραστηριότητά του παιδιού.

Β] Όταν υπάρχουν συμπτώματα, προβλήματα ισορροπίας ή ενόχληση κατά το περπάτημα, τότε ίσως χρειαστεί θεραπεία. Αυτή μπορεί να περιλαμβάνει:

• ένθετα παπουτσιών (“ορθωτικά”): παρέχουν στήριξη της ποδικής καμάρας και μειώνουν την  καταπόνηση του ποδιού. Σχεδιάζονται ειδικά για κάθε παιδί, ώστε να παρέχουν την απαραίτητη στήριξη, σταθερότητα και ευθυγράμμιση. Αποτελούν συνήθως την ενδεδειγμένη θεραπεία, καθώς έχει διαπιστωθεί ότι επιλύει μόνιμα (στο περίπου το 90% των περιπτώσεων) το πρόβλημα.
• φυσικοθεραπεία: ιδίως όταν το αίτιο εντοπίζεται στον αχίλλειο τένοντα.
• ειδικές ασκήσεις και διατάσεις
• γύψος
• φαρμακευτική αγωγή: εάν υπάρχει πόνος ή/και φλεγμονή, για τη διαχείριση της δυσφορίας.
• τροποποίηση των επιπέδων δραστηριότητας: ίσως χρειαστεί να μειωθούν προσωρινά οι δραστηριότητες που προκαλούν πόνο στα πόδια. Μπορεί επίσης να χρειαστεί μείωση του χρόνου που το παιδί μένει όρθιο ή που περπατά.
• χειρουργείο: σπάνια θα χρειαστεί.

Κάποτε, τα παιδιά αυτά καλό είναι μετά από συνεννόηση με τον παιδίατρό τους, να επισκεφθούν και ένα ορθοπεδικό.

Υπάρχει τρόπος να προλάβω την εμφάνιση πλατυποδίας;

Δεν υπάρχει κάποιος σαφής τρόπος πρόληψης της πλατυποδίας στα βρέφη και τα μικρά παιδιά. Σε μεγαλύτερες όμως ηλικίες, η διατήρηση ιδανικού βάρους σώματος, η χρήση κατάλληλων παπουτσιών, αλλά και οι μικρές τροποποιήσεις των καθημερινών δραστηριοτήτων μπορούν να βοηθήσουν.

Πότε πρέπει να επικοινωνήσω με τον παιδίατρό μου;

Όταν το παιδί μου εμφανίσει:

• πόνο στο πόδι, τον αστράγαλο ή το γόνατο,
• προβλήματα ισορροπίας ή βάδισης,
• απώλεια της καμάρας του ποδιού του, ενώ στην αρχή αυτή ήταν φυσιολογική,

τότε καλό είναι να το αναφέρω στον παιδίατρό μου, για να γίνει η κατάλληλη εξέταση από αυτόν και να αποφασιστεί η κατάλληλη αντιμετώπιση.