Προϊόντα για καθαρισμό και περιποίηση του δέρματος των παιδιών. Τι πρέπει να γνωρίζουν οι γονείς;

Όλοι μας θέλουμε να φροντίζουμε τα παιδιά μας με τον καλύτερο τρόπο.  Η καθαριότητα και η φροντίδα του ευαίσθητου δέρματος του μωρού μας είναι μέρος της καθημερινότητας μας. Εμείς οι γονείς έχουμε την ευθύνη να επιλέξουμε τα κατάλληλα προϊόντα για να περιποιηθούμε το δέρμα του μωρού μας για να είναι καθαρό και υγιές. Για να μπορέσουμε όμως να κάνουμε τις σωστές επιλογές ανάμεσα σε ένα χείμαρρο παιδικών προϊόντων που απλώνονται στις υπεραγορές και τα φαρμακεία καλό θα ήταν να ενημερωνόμαστε κατάλληλα.  

Σε τι διαφέρει το δέρμα των μωρών από το δέρμα των ενηλίκων;

Το δέρμα του νεογέννητου, των βρεφών και των μεγαλύτερων παιδιών διαφέρει από το δέρμα ενός ενήλικα.  Η σημαντικότερη διαφορά είναι ότι ο φραγμός του δέρματος (δηλαδή η μεμβράνη που προστατεύει το δέρμα από το εξωτερικό περιβάλλον) είναι ανώριμος.   Ο φραγμός του δέρματος εξαρτάται από ορισμένους παράγοντες που διαφέρουν στο παιδί από ένα ενήλικα.  Συγκεκριμένα:  

• Η κεράτινη στιβάδα του δέρματος είναι πιο λεπτή στα παιδιά,
• Ο βαθμός ενυδάτωσης του δέρματος είναι ανεπαρκής λόγω ανωριμότητας των ιδρωτοποιών και σμηγματογόνων αδένων του δέρματος.
• Η απώλεια ύδατος από το δέρμα είναι μεγαλύτερη στα παιδιά.

Μπορεί να καθαρίζω το δέρμα του μωρού μου μόνο με νερό;

Το πλύσιμο του δέρματος μόνο με νερό δεν μπορεί να καθαρίσει επαρκώς το δέρμα του μωρού. Δε μπορεί να απομακρύνει τα ένζυμα των κοπράνων, τα συστατικά των ούρων και τις ακαθαρσίες που δε διαλύονται στο νερό.  Το πλύσιμο μόνο με νερό αυξάνει το pH του δέρματος (το δέρμα γίνεται πιο αλκαλικό) μετά από παρατεταμένη χρήση και σε συνδυασμό με τα μεταλλικά στοιχεία που περιέχονται στο νερό μπορεί να επηρεαστεί δυσμενώς η λειτουργία του φραγμού του δέρματος.

Πώς θα επιλέξετε ένα προϊόν για να φροντίζετε το σώμα του μωρού σας;

Μερικά από τα κριτήρια που πρέπει να γνωρίζετε για την αξιολόγηση των προϊόντων φροντίδας των παιδιών είναι:

• Το p H του προϊόντος.  Ο όρος pH αντικατοπτρίζει αν το προϊόν είναι όξινο (pH 1-6), ουδέτερο (pH7- γνωστό με τον αγγλικό όρο neutral ή balanced) ή αλκαλικό (pH8-14).  Το προϊόν που επιλέγεται για το παιδί σας πρέπει να έχει pH 5.5-7 (μερικές φορές στην ετικέτα αναφέρεται (pH balanced ή neutral) για να έρχεται σε αρμονία με το pH του δέρματος του μωρού που στη γέννηση είναι γύρω στο 7 και σε λίγες βδομάδες γίνεται ελαφρώς όξινο (γύρω στο 5.5).
• Να μην προκαλεί ερεθισμό στα μάτια.
• Να μη προκαλεί ερεθισμούς στο δέρμα. Το προϊόν πρέπει να έχει εκτιμηθεί ότι είναι μη ερεθιστικό με μεθόδους μέτρησης της διάσπασης του φραγμού του δέρματος όπως το pH, η πρόκληση ερυθήματος, και η δια δερμική απώλεια νερού. Το προϊόν πρέπει να γράφει στην ετικέτα ότι έχει εκτιμηθεί ότι είναι μη ερεθιστικό. Συνήθως αναγράφεται με τον όρο “hypoallergic.” Επίσης αναφέρεται ο όρος “dermatologically tested” και αυτό σημαίνει ότι έχει ελεγχθεί στο δέρμα.
• Να περιέχει μικρές ποσότητες συντηρητικών.
• Να μην αναγράφεται στην ετικέτα αντιβακτηριακό ή αντιμικροβιακό (antimicrobial or antibacterial).  Να επιλέγετε ένα υγρό ήπιο καθαριστικό (mild liquid baby cleanser).
• Να έχουν απαλό άρωμα ή καθόλου άρωμα (συνήθως αναγράφεται με τον αγγλικό όρο fragrance).  Εάν το μωρό σας είναι ηλικίας μεγαλύτερης των τεσσάρων εβδομάδων και έχει υγιές δέρμα (π.χ δεν έχει έκζεμα), μπορείτε αν το επιθυμείτε να χρησιμοποιείτε  ήπια αρωματικά προϊόντα είναι. Τα ελαφρώς αρωματισμένα καθαριστικά ουδέτερου PH, όταν χρησιμοποιούνται με φειδώ, είναι απίθανο να προκαλέσουν δερματική αντίδραση στα περισσότερα μωρά.
• Να μην περιέχει αλκοόλ (στην ετικέτα θα δείτε τον όρο «alcohol free»). To αλκοόλ μπορεί να προκαλέσει ξηροδερμία και ερεθισμό στο δέρμα του μωρού. Μπορεί να αναγράφεται ως αιθανόλη ( ethanol) ή αιθύλ αλκοόλη (ethyl alcohol).  Ο όρος «fatty alcohols»(περιλαμβάνει συνήθως το Cetearyl alcohol και το Cetostearyl alcohol) δεν πρέπει να οδηγήσει σε σύγχυση. Αυτά τα προϊόντα χρησιμοποιούνται στα παιδικά προϊόντα περιποίησης δέρματος χωρίς προβλήματα.
• Καλύτερα να επιλέγετε προϊόντα με μικρό αριθμό χημικών συστατικών. Να δώσετε προσοχή στα συστατικά που έχουν ενοχοποιηθεί για αρνητικές επιπτώσεις στην υγεία και αναφέρονται πιο κάτω με περισσότερη λεπτομέρεια.
• Τα λιπαρά συστατικά των προϊόντων περιποίησης του δέρματος των παιδιών καλύτερα να προέρχονται από φυτικά έλαια όπως το αβοκάντο, το αμυγδαλέλαιο και όχι από παραφίνη που προέρχεται από το πετρέλαιο.
• Στην ετικέτα να ελέγξετε επίσης τις προειδοποιήσεις (warnings) που μπορεί να αναγράφονται, το όνομα του κατασκευαστή και την περίοδο που διατηρείται το προϊόν μετά το άνοιγμα.

Ποια χημικά συστατικά δεν πρέπει να περιέχονται σε ένα παιδικό προϊόν περιποίησης δέρματος;

Τα προϊόντα καθαρισμού και περιποίησης του δέρματος ανήκουν στην κατηγορία των καλλυντικών.  Η ευθύνη για τον έλεγχο της ασφάλειας χρήσης τέτοιων προϊόντων ανήκει στις κατασκευάστριες εταιρείες.  Η ασφάλεια των καλλυντικών δεν ελέγχεται από Οργανισμούς φαρμάκων όπως το FDA στην Αμερική και το EΜΑ στην Ευρώπη. 

Μερικές χημικές ουσίες έχουν συσχετιστεί με αρνητικές επιπτώσεις στην υγεία όπως ορμονικές διαταραχές και καρκίνο. Οι περισσότερες εταιρείες έχουν αποσύρει τέτοιου είδους συστατικά από τα παιδικά προϊόντα περιποίησης δέρματος. Οι κυριότερες τοξικές ουσίες που καλό θα ήταν να μην περιέχονται είναι: η 1,4 διοξάνη, η φορμαλδεΰδη, τα φθαλικά, τα parabens, το θειικό μυραιθικό νάτριο (sodium myreth sulfate), οι ενώσεις PEG. Ονομασίες συστατικών που περιέχουν τις φράσεις "xynol," "ceteareth," and "oleth" καλύτερα να μην περιέχονται σε ένα προϊόν περιποίησης δέρματος για παιδιά.

Τα οργανικά (organic)  ή τα φυσικά (natural) παιδικά προϊόντα καθαρισμού και περιποίησης βρεφών είναι καλύτερα;

Η απάντηση είναι ότι δεν είναι απαραίτητο. Τα φυσικά ή οργανικά προϊόντα δε σημαίνει ότι είναι πάντοτε πιο υγιεινά και ασφαλή.   Ως φυσικό προϊόν ορίζεται ένα προϊόν που πηγάζει από τη φύση. Η νικοτίνη και το αρσενικό είναι φυσικές ουσίες αλλά έχουν συσχετιστεί με καρκίνο.

Επίσης το "φυσικό" δεν σημαίνει απαραίτητα ότι δεν περιέχει χημικά. Μια φλούδα πορτοκάλι μπορεί να περιέχει μέχρι και 24 χημικές ουσίες, μερικές μάλιστα από τις οποίες προκαλούν αλλεργίες. Μερικά βότανα όπως η αλόη βέρα, η βρομελίνη,, το χαμομήλι, το τριαντάφυλλο, η αρνική, η καλέντουλα σχετίζονται με αλλεργική δερματίτιδα εξ επαφής όταν εφαρμοστούν στο δέρμα μερικών μωρών. Για τα βιολογικά προϊόντα δεν υπάρχει νομικός ορισμός. Ο Οργανισμός Εδάφους (Soil Association) πιστοποιεί ότι ένα προϊόν είναι οργανικό αν το 95% των συστατικών του είναι οργανικής προέλευσης.

Τα συντηρητικά (preservatives) που περιέχονται στα παιδικά προϊόντα καθαρισμού και περιποίησης δέρματος μπορεί να είναι τοξικά για το παιδί μου;

Πολλοί από τους γονείς ανησυχείτε για τις επιπτώσεις που μπορεί να έχουν στην υγεία του παιδιού σας τα συντηρητικά που περιέχονται στα παιδικά προϊόντα καθαρισμού και περιποίησης δέρματος. Όσον αφορά την παρουσία συντηρητικού στα συστατικά τους θα πρέπει να γνωρίζετε τα εξής:

• H παρουσία μικρής ποσότητας συντηρητικών στα προϊόντα περιποίησης και καθαρισμού είναι απαραίτητη.  Το συντηρητικό αποτρέπει την ανάπτυξη βακτηριδίων και μυκητών που μπορεί να προκαλέσουν μολύνσεις στο δέρμα. Αυτό ισχύει ιδιαίτερα για τα προϊόντα με υψηλή περιεκτικότητα σε νερό. Τα προϊόντα με βάση τα έλαια διατρέχουν μικρότερο κίνδυνο και ως εκ τούτου τείνουν να περιέχουν μικρότερες ποσότητες ή καθόλου συντηρητικά.
• Δεν υπάρχουν μέχρι σήμερα επιστημονικά τεκμηριωμένες μελέτες που να αποδεικνύουν τη συσχέτιση των συντηρητικών που περιέχουν τα προϊόντα καθαρισμού δέρματος με κάποια σοβαρή ασθένεια.  Αντιθέτως η χρήση μικρής ποσότητας συντηρητικού έχει αποδειχτεί ότι είναι προστατευτική για τις μολύνσεις του δέρματος.
• Η βιομηχανία καλλυντικών και οι Επιτροπές Ελέγχου των καλλυντικών καθαρισμού δέρματος έχουν τη συνεχή εποπτεία για να εξασφαλίσουν ότι όλα τα συστατικά, τα συντηρητικά που χρησιμοποιούνται στα προϊόντα φροντίδας του δέρματος είναι ασφαλή για τις προβλεπόμενες χρήσεις τους.

Όπως συμβαίνει με πολλά φάρμακα και άλλες χημικές ουσίες στο περιβάλλον μας, ισχύει σε μεγάλο βαθμό η διαχρονική διατύπωση του Παράκελσου από το 16^ο αιώνα "Είναι η δόση που κάνει το δηλητήριο." Η ασφάλεια και η αποτελεσματικότητα των συντηρητικών σε μικρές δόσεις είναι καλά τεκμηριωμένη.  Επομένως να χρησιμοποιείτε την μικρότερη ποσότητα για το επιθυμητό αποτέλεσμα.