Φρέσκος χυμός φρούτων και κατανάλωση από τα παιδιά.

Παραδοσιακά οι χυμοί φρούτων κατέχουν στο μυαλό των περισσότερων ανθρώπων τη θέση ενός πολύ υγιεινού αναζωογονητικού ποτού που δε χρειάζεται ποσοτικούς περιορισμούς. Είναι άραγε σωστή η τοποθέτηση αυτή;

Με τον όρο φρέσκος χυμός φρούτων εννοούμε το ποτό που περιέχει 100% χυμό φρούτου συμπυκνωμένο ή μη. Τα παιδιά και οι έφηβοι σύμφωνα με μελέτες καταναλώνουν μεγαλύτερες ποσότητες φρέσκου χυμού φρούτων από ότι οι ενήλικες και μάλιστα λαμβάνουν σχεδόν το ήμισυ της καθημερινής ποσότητας των φρούτων που προτείνεται για την ηλικία τους σε μορφή χυμού. Αδιαμφισβήτητα οι φρέσκοι χυμοί φρούτων είναι μια άριστη πηγή βιταμίνης C και μερικές φορές περιέχουν επίσης ασβέστιο. Από την άλλη μεριά η μεγάλη κατανάλωση φρέσκου χυμού φρούτων από τα παιδιά μπορεί να έχει αρνητικές επιπτώσεις στην υγεία τους όπως:

1. Η μεγάλη περιεκτικότητα σε ζάχαρη που περιέχουν οι χυμοί των φρούτων μπορεί να οδηγήσει σε:

Αυξημένη θερμιδική πρόσληψη με αποτέλεσμα αυξημένη πιθανότητα για παχυσαρκία.
Αυξημένη πιθανότητα για οδοντική τερηδόνα λόγω της αυξημένης συγκέντρωσης των φρέσκων χυμών φρούτων σε σάκχαρα.

2. Η απουσία φυτικών ινών και πρωτεϊνών στους φυσικούς χυμούς μπορεί να οδηγήσει σε διαταραχή στην πρόσληψη βάρους (αυξημένη ή μειωμένη).
3. Η αυξημένη κατανάλωση χυμών φρούτων από τα νήπια (1-4 ετών) μπορεί να οδηγήσει σε διάρροια. Η κατάσταση ονομάζεται «μη ειδική διάρροια των νηπίων». Υποχωρεί με τη μείωση της κατανάλωσης φρέσκων χυμών φρούτων.

Ποια είναι τα κύρια συστατικά του φρέσκου χυμού φρούτων;

Το νερό και τα σάκχαρα είναι τα κύρια συστατικά του φρέσκου χυμού φρούτων. Στο φρέσκο χυμό τα κυριότερα  σάκχαρα που περιέχονται είναι η σουκρόζη, η φρουκτόζη, η γλυκόζη και η σορβιτόλη. Η ποσότητα των σακχάρων που περιέχονται είναι 11g% (0.44kcal/ml) μέχρι 16g% (0.64kcal/ml). Στο γάλα η ποσότητα των υδατανθράκων που περιέχεται είναι πολύ λιγότερη (7g%).  

Ποιες είναι οι μέγιστες συνιστώμενες ποσότητες για την κατανάλωση φρέσκου χυμού φρούτων;

Σύμφωνα με τις πρόσφατες οδηγίες Διεθνών Οργανισμών οι φρέσκοι χυμοί φρούτων αποτελούν μια υγιεινή διατροφική επιλογή αρκεί να λαμβάνονται στις σωστές ποσότητες αναλόγως της ηλικίας του παιδιού. Μεγαλύτερες ποσότητες φρέσκου χυμού φρούτων οδηγούν σε αυξημένη θερμιδική πρόσληψη και παχυσαρκία.

• Οι φρέσκοι χυμοί φρούτων δεν προσφέρουν κανένα διατροφικό όφελος σε παιδιά κάτω του ενός έτους και δε συστήνεται να καταναλώνονται.

Οι προτεινόμενες ποσότητες φρέσκου χυμού φρούτων από διεθνείς οργανισμούς ανά ηλικία είναι:

• Νηπιακή ηλικία 1-3 ετών προτείνεται να καταναλώνουν μέχρι 120ml την ημέρα.
• Προσχολική ηλικία 4-6 ετών προτείνεται να καταναλώνουν μέχρι  120-160ml την ημέρα.
• Για παιδιά και εφήβους 7-18 ετών προτείνεται να καταναλώνουν μέχρι 240 ml την ημέρα.

Σε γενικές γραμμές τι πρέπει να γνωρίζουν οι γονείς για την κατανάλωση φρέσκων χυμών φρούτων από τα παιδιά τους;

• Όταν τα παιδιά αναφέρουν ότι διψούν ΜΗ δίνετε χυμό φρούτου για να ξεδιψάσουν. Να δίνετε νερό.
• Δεν πρέπει να αντικαθιστάται το χυμό φρούτου με το γάλα.
•  Μη δίνετε μεγαλύτερες ποσότητες χυμών φρούτων από τις προτεινόμενες για την ηλικία των παιδιών. 
• Οι φρέσκοι χυμοί φρούτων δεν πρέπει σε καμία περίπτωση να αντικαθιστούν τα φρούτα. Τα φρούτα περιέχουν επίσης φυτικές ίνες.
• Αποφεύγετε την κατανάλωση μη παστεριωμένων φρέσκων χυμών.
• Μη βάζετε το χυμό φρούτου σε μπιμπερό ή πλαστικά δοχεία με καπάκι και να καταναλώνονται σιγά σιγά κατά τη διάρκεια της ημέρας από το παιδί γιατί αυξάνουν το κίνδυνο τερηδόνας.
• Για τον ίδιο λόγο αποφεύγετε να προσφέρετε στο παιδί φυσικό χυμό φρούτου λίγο πριν τον ύπνο.
• Οι φρέσκοι χυμοί φρούτων δεν προσφέρουν κανένα διατροφικό όφελος σε παιδιά κάτω του ενός έτους.
• Τα παιδιά πρέπει να εκπαιδεύονται ότι τα φρούτα ολόκληρα είναι πιο υγιεινά από το χυμό φρούτων.
• Ο χυμός γκρέιπφρουτ πρέπει να αποφεύγεται σε παιδιά που παίρνουν συγκεκριμένα φάρμακα όπως το tacrolimus, η κυκλοσπορίνη, κάποια αντιπηκτικά κ.α.  Επομένως να έχετε υπόψιν να ρωτάτε το γιατρό σας σε περίπτωση που λαμβάνει το παιδί κάποια φάρμακα και επιθυμεί χυμό γκρέιπφρουτ. Ο χυμός γκρέιπφρουτ περιέχει φλαβονοειδή που μειώνουν τη λειτουργία του ενζύμου CYP3A4 με αποτέλεσμα να απορροφάτε μεγαλύτερη ποσότητα του φαρμάκου στον οργανισμό που μπορεί να οδηγήσει σε αρνητικές επιπτώσεις λόγω υπερδοσολογίας του φαρμάκου.

Οι φρέσκοι χυμοί φρούτων δεν είναι κακή διατροφική επιλογή για τα παιδιά.Αυτό που πρέπει να θυμόμαστε είναι να καταναλώνονται σε λογικές ποσότητες και με το σωστό τρόπο (όχι σε μπιμπερό). Η αρχαία ρήση «παν-μέτρον άριστον» αντικατοπτρίζει σε μεγάλο βαθμό την πραγματικότητα για την κατανάλωση φρέσκων χυμών απομυζώντας τα διατροφικά οφέλη τους και όχι τις αρνητικές επιπτώσεις που είναι η αυξημένη πρόσληψη θερμίδων και η οδοντική τερηδόνα.