Φαγητό & παιδί. Οι προτιμήσεις των παιδιών

Δώρα Παπαγεωργίου, Αδάμος Χατζηπαναγής,

Φαγητό & παιδί. Οι προτιμήσεις των παιδιών

Πολλοί γονείς ανησυχούν για τις διατροφικές προτιμήσεις των παιδιών τους. Μάλιστα, μερικά παιδιά μπορεί να γίνουν ιδιαίτερα ιδιότροπα και επιλεκτικά στο φαγητό, μετατρέποντας τις ώρες του γεύματος σε ώρες κρίσης και απόγνωσης.

Ακούγοντας τις ανησυχίες των γονιών γύρω από αυτό το θέμα και ρωτώντας τους για τις δικές τους διατροφικές συνήθειες, φαίνεται να υπάρχει άμεση σύνδεση της διατροφικής συμπεριφοράς των γονιών και εκείνης των παιδιών.

Συνακόλουθα, για να μπορέσουν  οι γονείς να βοηθήσουν το παιδί τους  στη διατροφική συμπεριφορά του, πρέπει πρώτα να αναγνωρίσουν και να καταλάβουν τη διασύνδεση αυτή.

Γενικά,  πρέπει να προβληματιστούν για διάφορα συναφή θέματα, όπως, για παράδειγμα, τον τρόπο που προσεγγίζουν τη διατροφή των παιδιών, το χρόνο που αφιερώνουν, πόσο απόλυτοι ή πόσο χαλαροί είναι γύρω από αυτό το θέμα, αν λαμβάνουν υπόψη την πραγματικότητα των παιδιών κ.λπ.

 

Προσέγγιση του παιδιού ανάλογα  με την ηλικία του

Το στάδιο ανάπτυξης του παιδιού-ηλικιακά, σωματικά, νοητικά, συναισθηματικά, ψυχικά- διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στον τρόπο με τον οποίο το ίδιο το παιδί προσεγγίζει το θέμα του φαγητού. Πιο κάτω θα παρατεθούν οι κύριες συμπεριφορές σε σχέση με το φαγητό ενός παιδιού ανάλογα με την ηλικία του και ταυτόχρονα δίνονται συμβουλές πώς να αντιμετωπιστούν.

 

9 μέχρι 18 μηνών

  • Συχνά χάνει το ενδιαφέρον του για το φαγητό. Μην ανησυχείτε. Πρέπει οι γονείς να του μάθουν ότι τρώει κάποιες συγκεκριμένες ώρες, τις οποίες οι γονείς οφείλουν βέβαια να τηρούν.
  • Αν αρνείται να φάει, οι γονείς δεν πρέπει να το πιέζουν. Μπορούν να του πουν: «Φαίνεται ότι δεν πεινάς τώρα. Μπορούμε να ξαναδοκιμάσουμε, όταν θα πεινάσεις». Του εξηγούν ότι θα πάρουν το πιάτο του και δε θα φάει τίποτα μέχρι το επόμενο γεύμα ή σνακ.
  • Προσφέρουν στο παιδί ποικιλία φαγητών, δίνοντάς του την ευκαιρία να δοκιμάσει κάτι διαφορετικό. Οι γονείς πρέπει να έχουν υπόψη ότι το παιδί χρειάζεται να εκτεθεί 10-15 φορές σε μια νέα τροφή, για να τη συνηθίσει, πόσο μάλλον να του αρέσει, έτσι δεν αποθαρρυνόμαστε από την πρώτη ή δεύτερη άρνηση.
  • Του μαθαίνουν να αναγνωρίζει τα διάφορα  μέρη του σώματός του, συνδέοντας  την ανάπτυξή τους με τη λήψη τροφής. Μπορούν να χρησιμοποιήσουν ένα δικό τους  ποίημα. Για παράδειγμα: «Ένα κομματάκι τυρί για τη πλάτη, ένα κομματάκι καρότο για τα μάτια, λίγο ψωμάκι για την κοιλιά».

 

18 μηνών μέχρι 3 χρόνων

  • Συνήθως, το παιδί αρχίζει να αρνείται να φάει λαχανικά, γι’ αυτό δεν πρέπει να ανησυχήσουμε. Αν οι γονείς έχουν κήπο, τότε μπορούν να καλλιεργήσουν κάποια λαχανικά. Αυτό βοηθά στην αύξηση της επιθυμίας του να τα δοκιμάσει. Παράλληλα, του δίνουν φρούτα ή το αφήνουν να επιλέξει τα φρούτα ή το φρούτο που του αρέσει.
  • Στην ηλικία αυτή το παιδί μπορεί να χρησιμοποιήσει το φαγητό, για να επιστήσει την προσοχή των γονιών, γι’ αυτό δεν πρέπει να μπουν σε μια τέτοια “διαμάχη”. Δεν το πιέζουν, αν δε θέλει να φάει.
  • Συχνά, σ’ αυτή την ηλικία παρουσιάζει μια αστάθεια στην ποσότητα του φαγητού που καταναλώνει. Κάποιες μέρες τρώει πολύ λίγο και κάποιες μέρες πάρα πολύ. Αυτό δεν πρέπει να ανησυχεί τους γονείς.
  • Το παιδί αρχίζει να ζητά γλυκά. Οι γονείς πρέπει να του δίνουν επιλογές, αποφεύγοντας όμως τις υπερβολές. Πρέπει να αρχίζουν να εντάσσουν την έννοια του μέτρου και να δίνουν λιχουδιές μόνο σε ειδικές περιπτώσεις, βάζοντας ένα κανόνα-συμφωνία για 1 ή 2 λιχουδιές τη βδομάδα.
  • Πρέπει να βοηθούν  το παιδί να αρχίσει να φροντίζει το σώμα του, εξηγώντας του παράλληλα πως τα διάφορα  φαγητά το βοηθούν  να μπορεί να κάνει, ακόμη καλύτερα, κάποιες δραστηριότητες που του αρέσουν.

 

3 μέχρι 5 χρόνων

  • Συνεχίζουν να έχουν ένα πρόγραμμα διατροφής, εφαρμόζοντάς το με ευελιξία.
  • Οι γονείς δίνουν στο παιδί την επιλογή του χρόνου που θέλει να έχει τη λιχουδιά του, μια ή δύο φορές τη βδομάδα.
  • Μερικά παιδιά αρνούνται να φάνε οτιδήποτε  για δείπνο. Επειδή συχνά τους δίνει ευχαρίστηση να νιώθουν ανεξάρτητα στο θέμα του φαγητού, οι γονείς μπορούν να τους δώσουν μια δεύτερη επιλογή. Κάτι εύκολο που μπορούν να πάρουν από το ψυγείο ή από το ερμάρι της κουζίνας.
  • Κάποια παιδιά σ’ αυτή την ηλικία μπορεί να αλλάξουν προτιμήσεις στα φαγητά από τη μια βδομάδα  στην άλλη. Τότε οι γονείς πρέπει να προτείνουν ένα-δύο φαγητά που έχουν στο μυαλό και που γνωρίζουν ότι αρέσουν ιδιαίτερα στο παιδί. Αν αντιδράσει λέγοντας ότι δεν του αρέσει τίποτα, το αφήνουν να φάει δημητριακά, αφού δεν είναι το τέλος του κόσμου. Αποφεύγουν όμως να καταφεύγουν συστηματικά στα δημητριακά.
  • Όλη η οικογένεια κάθεται στο τραπέζι για φαγητό και το παιδί δηλώνει ότι δεν πεινά. Σε μια τέτοια περίπτωση πρέπει οι γονείς να έχουν κατά νου ότι χρησιμοποιεί το φαγητό, για να κερδίσει την προσοχή τους. Έτσι, του ζητούν να καθίσει στο τραπέζι και να μη φάει. Στη συνέχεια μπορούν να το ξαναρωτήσουν, αν έχει πεινάσει, οπότε τότε μπορεί να φάει.
  • Υπάρχουν επίσης παιδιά που σ’ αυτή την ηλικία δεν ξέρουν πότε να σταματήσουν να τρώνε. Το φαινόμενο αυτό συναρτάται με το γεγονός ότι ενδεχόμενα δυσκολεύονται να περάσουν από μια δραστηριότητα σε μια άλλη. Σε μια τέτοια περίπτωση πρέπει να  ενθαρρύνονται να σταματήσουν, όταν πάρουν μια λογική ποσότητα φαγητού, και να τους εξηγείται ότι, αν σε είκοσι λεπτά συνεχίσουν να πεινούν, μπορούν να έχουν και άλλο φαγητό. Παράλληλα, οι γονείς πρέπει να μαθαίνουν στα παιδιά ότι το στομάχι χρειάζεται κάποιο χρόνο, για να στείλει μήνυμα στον εγκέφαλο ότι έχει αρκετή τροφή.
  • Τα παιδιά πρέπει να τα διδάσκονται για τη φροντίδα του σώματός τους, συνδέοντάς τη με τη σωστή διατροφή.

 

5 μέχρι 7 χρόνων

Τα παιδιά αυτής της ηλικίας αρχίζουν να παρουσιάζουν  κάποιες ιδιαίτερες συμπεριφορές. Μερικές από αυτές περιγράφονται πιο κάτω:

  • Χρησιμοποιούν το φαγητό, για να καλύψουν κάποιες συναισθηματικές ανάγκες τους, όπως λύπη, μοναξιά, πλήξη. Συχνά δυσκολεύονται  να εκφράσουν  με λέξεις αυτό που νιώθουν. Οι γονείς πρέπει να τα βοηθήσουν να μάθουν να αναγνωρίζουν και να εκφράζουν τα συναισθήματά τους.
  • Δείχνουν ενδιαφέρον  για την ετοιμασία ενός φαγητού. Σε τέτοια περίπτωση είναι καλό να πηγαίνουν μαζί με τους γονείς και να αγοράζουν τα υλικά για κάποιο φαγητό που τους αρέσει και παράλληλα να βοηθούν στην ετοιμασία. Η ενεργητική εμπλοκή του παιδιού στην ετοιμασία του φαγητού το ενθαρρύνει να αποκτήσει μια θετική διατροφική συμπεριφορά.
  • Αλλάζουν διατροφικές προτιμήσεις από τη μια βδομάδα στην άλλη. Οι γονείς οφείλουν να δείχνουν υπομονή, ενώ ταυτόχρονα να βάζουν όρια. Μαζί με το φαγητό που ετοιμάζουν είναι χρήσιμο να έχουν στο μυαλό τους κάποιες έτοιμες αλλά υγιεινές λύσεις, για να αντιμετωπίσουν το ενδεχόμενο  απόρριψης  του φαγητού που  ετοίμασαν. Σε καμία περίπτωση όμως δε μαγειρεύουν άλλο φαγητό από αυτό της οικογένειας.
  • H ωριμότητα στα παιδιά αυτής της ηλικίας παρουσιάζει διακυμάνσεις. Κάποιες φορές μπορεί να παρουσιαστούν δυναμικά και ανεξάρτητα και κάποιες άλλες φορές συγχυσμένα και αδύναμα.
  • Παρουσιάζουν μεγάλη επιθυμία να τρώνε τα ίδια πράγματα  που τρώνε και άλλοι συνομήλικοί τους. Αυτό είναι θέμα που οφείλουμε να το λαμβάνουμε σοβαρά υπόψη. Ειδικά, στην περίπτωση που θα φάει εκτός σπιτιού μαζί με φίλους του, αποφεύγουμε να είμαστε απόλυτοι, ειδικά σ’ αυτό που εμείς θεωρούμε ως υγιεινό φαγητό.

 

7 μέχρι 9 χρόνων

  • Σ’ αυτή την ηλικία, δηλαδή πριν την εφηβεία, κάποια παιδιά αρχίζουν να βάζουν βάρος. Οι γονείς οφείλουν να ενθαρρύνουν τα παιδιά να τρώνε υγιεινά, συνεχίζοντας τον κανόνα- συμφωνία τους για μία με δύο λιχουδιές τη βδομάδα.
  • Αντίθετα, κάποια παιδιά, κυρίως κορίτσια, αρχίζουν να θέλουν να κάνουν δίαιτα. Κάτι τέτοιο μπορεί να παρουσιαστεί στην ηλικία των εφτά, οχτώ ή εννιά χρόνων. Το κάθε παιδί είναι διαφορετικό, όπως διαφορετική είναι και η πορεία ανάπτυξής του. Τα χρονικά πλαίσια δεν είναι απόλυτα. Έτσι είναι ανάγκη να μαθαίνει να τρώει ισορροπημένα και να αναγνωρίζει τα σημάδια της πείνας και του κορεσμού. Αυτή είναι μια γνώση στην απόκτηση της οποίας οι γονείς βοηθούν, αρχίζοντας από μικρότερες ηλικίες και βασίζεται στα πιο κάτω:

∙ Το φαγητό είναι μια διαδικασία η οποία  δίνει ευχαρίστηση.

∙ Δεν πιέζεται το παιδί να αδειάσει το πιάτο του.

∙ Δεν αναγκάζεται  το παιδί να φάει για χατίρι της μαμάς ή του μπαμπά.

∙ Το παιδί μαθαίνει ότι το σώμα του στέλνει μηνύματα και ότι πρέπει μάθει να το ακούει.

∙ Δεν πιέζεται το παιδί να φάει, ενώ αυτό διασκεδάζει και φαίνεται να μην το έχει ανάγκη

(παράδειγμα σε γενέθλια ή σε μια γιορτή).

∙ Του δίνεται η ευκαιρία να σερβίρει τον εαυτό του.

  • Μεγαλώνει η επιθυμία για ανεξαρτησία. Συνακόλουθα, οι γονείς οφείλουν να τους δίνουν ευκαιρίες να αναλάβουν την ευθύνη της φροντίδας του σώματος και του εαυτού τους και ταυτόχρονα να επιβραβεύουν την προσπάθειά τους, αποφεύγοντας να τα κρίνουν ή ακόμα να τα καταδικάζουν. Πρέπει να τα ενθαρρύνουν  και να τα ενδυναμώνουν, ώστε να μπορούν  να πάρουν τις σωστές αποφάσεις μόνα τους.

Οδηγός για γονείς

Κάποια παιδιά, ιδιαίτερα στις ηλικίες των 2 - 6 χρόνων, μπορεί να παρουσιάσουν μια γενική ιδιοτροπία απέναντι στο φαγητό. Πρέπει επίσης να έχουμε υπόψη μας ότι μπορεί να παρουσιάσουν μια νεοφοβική διατροφική συμπεριφορά, δηλαδή άρνηση να δοκιμάσουν νέα φαγητά.

  • Το φαγητό μπροστά σ την τηλεόραση βοηθά σε μεγαλύτερη και ευκολότερη κατανάλωση, γι’ αυτό πρέπει να αποφεύγεται. Τα παιδιά πρέπει να μάθουν να τρώνε συγκεκριμένα γεύματα και μάλιστα στο τραπέζι.
  • Να αποφεύγεται η ετοιμασία πολλών κύριων γευμάτων.
  • Να αποφεύγεται επίσης να ακολουθεί το παιδί μια δίαιτα, όταν η υπόλοιπη οικογένεια δεν μπορεί να βοηθήσει με τη στάση της.
  • Να ενθαρρύνεται το παιδί, ανάλογα με την ηλικία του, να σερβίρει μόνο του το φαγητό του.
  • Η άσκηση πίεσης να καθαρίσει το παιδί το πιάτο του έχει αρνητικά αποτελέσματα.
  • Οι γονείς να είναι ελαστικοί εκεί όπου χρειάζεται, λαμβάνοντας υπόψη την ηλικία και τις ανάγκες του παιδιού τους.

 

Συμπεράσματα

Τα οικογενειακά γεύματα είναι ο ακρογωνιαίος λίθος για ορθή, υγιεινή διατροφή. Τα παιδιά που τρώνε μαζί με τους γονείς τους στο ίδιο τραπέζι σε τακτική βάση έχουν μεγαλύτερη πιθανότητα να τρώνε φρούτα και λαχανικά και λιγότερη πιθανότητα να καταναλώνουν σνακ. Φυσικά, όπως καταλαβαίνετε, αυτό έχει άμεση σχέση και με τις διατροφικές συνήθειες των γονιών.

Επιπλέον, τα κοινά γεύματα με τα παιδιά μας είναι μια χρυσή ευκαιρία για μεγαλύτερη και ουσιαστικότερη επικοινωνία, αφού  το τρέξιμο της καθημερινότητας δεν αφήνει στα μέλη της οικογένειας και πολύ διαθέσιμο επιπλέον χρόνο για τη μεταξύ τους επικοινωνία.

 Ως γνωστό, οι γονείς αποτελούν τα πρότυπα για τα παιδιά τους. Όσο εμείς είμαστε ανοιχτοί σε νέα τρόφιμα και σε νέες γεύσεις, όσο δίνουμε ευκαιρίες στο παιδί μας να έχει τέτοιες εμπειρίες τόσο μεγαλώνουν οι πιθανότητες να δοκιμάσει και το ίδιο.

Είναι επίσης σημαντικός ο τρόπος που παρουσιάζουμε ένα φαγητό. Τα χρώματα και τα σχήματα συνήθως κινούν το ενδιαφέρον  των παιδιών. Σημαντική είναι και η συμμετοχή τους στην προετοιμασία του φαγητού, στοιχείο που θα τα βοηθήσει να το δοκιμάσουν. Ακόμη, είναι καλό να τα ενθαρρύνουμε να αρχίσουν με τη νέα τροφή και μετά να συνεχίσουν με τη δοκιμασμένη.

Αφήνουμε να περάσουν κάποιες μέρες (3 μέχρι 5) σε κάθε προσπάθειά μας για μια νέα δοκιμή, ένα νέο φαγητό, μια νέα γεύση.

Γενικά, προτρέπουμε τα παιδιά μας για υγιεινή διατροφή  και προσπαθούμε και εμείς να το εφαρμόσουμε στην καθημερινότητά  μας.

Μείνετε ενημερωμένοι για την υγεία του παιδιού σας

Εισάγετε την ημερομηνία γέννησης του παιδιού σας

Μείνετε ενημερωμένοι για
το παιδί σας

Η ιστοσελίδα Paidiatros.com θέλει να σας προσφέρει την καλύτερη δυνατή εμπειρία κατά τη χρήση αυτού του ιστότοπου. Προς τον σκοπό αυτό, χρησιμοποιεί cookies και άλλες τεχνολογίες για να κατανοήσει τα ενδιαφέροντά σας, να προσαρμόσει τον ιστότοπό της στις ανάγκες σας και να διαχειριστεί τις διαφημίσεις της. Πατώντας «Αποδοχή» δίνετε τη συγκατάθεσή σας για τη χρήση αυτή σύμφωνα με τα προβλεπόμενα στο εγχώριο δίκαιο και την Πολιτική μας για τα Cookies. Για να δείτε ολόκληρη τη λίστα των cookies και να μας πείτε αν μπορούν ή όχι να χρησιμοποιηθούν στη συσκευή σας, χρησιμοποιήστε το Εργαλείο Συγκατάθεσης για τα Cookies. Πολιτική Cookies της ιστοσελίδας μας