Κονδυλώματα

Στις μέρες μας, οι νέοι ξεκινούν να έχουν ενεργό σεξουαλική ζωή από όλο και πιο μικρές ηλικίες. Επομένως, η ενημέρωση για τη σεξουαλική επαφή και τα σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα, δηλαδή η σεξουαλική διαπαιδαγώγηση θα πρέπει  να αρχίζει  νωρίς πριν το παιδί αρχίζει να πειραματίζεται σεξουαλικά.

Τα γεννητικά  κονδυλώματα είναι η πιο κοινή σεξουαλικώς μεταδιδόμενη λοίμωξη. Προκαλείται από τον ιό των ανθρώπινων θηλωμάτων (HPV- Human Papilloma virus). Υπάρχουν πάνω από 100 διαφορετικοί τύποι HPV εκ των οποίων οι 40 περίπου μπορεί να προκαλέσουν καρκίνο. Οι τύποι 16, 18, 31, 33 και 34 είναι οι πιο συχνοί τύποι υψηλού κινδύνου που ευθύνονται για την πρόκληση του καρκίνου που σχετίζεται με τον ιό των ανθρωπίνων θηλωμάτων.

Οι τύποι 6 και 11 είναι χαμηλού κινδύνου και  ευθύνονται για τα οξυτενή κονδυλώματα. 

Πώς μεταδίδεται ο ιός των ανθρωπίνων θηλωμάτων;

Μεταδίδεται με τη σεξουαλική επαφή (κολπική, πρωκτική, στοματογεννητική), την άμεση επαφή με το δέρμα, τους βλεννογόνους, τον αυτοενοφθαλμισμό δηλαδή μετάδοση από το ίδιο άτομο στον εαυτό του π.χ. με το ξύρισμα και σπανιότερα μέσω μολυσμένων αντικειμένων. Οι περισσότεροι άνθρωποι που έχουν μολυνθεί με τον ιό δεν έχουν ορατά κονδυλώματα, αλλά μπορούν  να μεταδίδουν  τον ιό. Ως εκ τούτου, όλοι οι άνθρωποι που είναι σεξουαλικά ενεργοί πρέπει να θεωρούνται ως πιθανές πηγές του HPV, και όχι μόνο εκείνοι που έχουν ορατά κονδυλώματα.

Ποιοι τύποι  γεννητικών  κονδυλωμάτων υπάρχουν;

Τα κονδυλώματα διαχωρίζονται σε οξυτενή και επίπεδα. Τα οξυτενή είναι εκβλαστήσεις, που προεξέχουν από το δέρμα και ποικίλουν σε μέγεθος, χρώμα και αριθμό . Είναι κατά κανόνα καλοήθη εν αντιθέσει με τα επίπεδα κονδυλώματα που θεωρούνται προ καρκινικές αλλοιώσεις και χρήζουν άμεσης αντιμετώπισης.

Πώς εκδηλώνεται η λοίμωξη με τον ιό HPV ;

Τα κονδυλώματα ποικίλουν σε μορφή, χρώμα, αριθμό και μέγεθος. Μπορεί να είναι ομαλά, επίπεδα ή να προεξέχουν, χρώματος δέρματος ή ροζ, μονήρη ή πολλαπλά, μικρά ή μεγάλα. Εντοπίζονται στο αιδοίο, μεγάλα-μικρά χείλη, κόλπο, τράχηλο της μήτρας, τον πρωκτό, περιπρωκτική χώρα στις γυναίκες, ενώ στους άντρες εμφανίζονται στο πέος, το όσχεο, τη  βουβωνική περιοχή, τον πρωκτό και την περιπρωκτική χώρα. Τα κονδυλώματα των γεννητικών οργάνων μπορεί επίσης να εμφανίζονται στα χείλη, στο στόμα, στη γλώσσα ή στο λαιμό ενός ατόμου που έχει από του στόματος σεξουαλική επαφή με ένα άτομο που έχει HPV. Οι πλείστοι ασθενείς  με κονδυλώματα δεν έχουν καθόλου συμπτώματα. Λιγότερο συχνά, μπορεί να έχουν κνησμό, αίσθημα καύσου ή ερεθισμό στην περιοχή των γεννητικών οργάνων.

Εάν μολυνθώ με τον ιό θα εμφανίσω οπωσδήποτε επιπλοκές, όπως κονδύλωματα ή καρκίνο;

Αυτό εξαρτάται από την κατάσταση του ανοσοποιητικού συστήματος. Εάν η άμυνα του οργανισμού μας είναι καλή τότε ο ιός δεν προκαλεί εκδηλώσεις. Αυτό συμβαίνει γιατί ο ιός δεν μπορεί να πολλαπλασιαστεί μόνος  του, γι’ αυτό εκμεταλλεύεται τον πολλαπλασιασμό των κυττάρων που καλύπτει τους βλεννογόνους και το δέρμα, αναπαράγοντας έτσι και ο ίδιος το DNA του. Εάν όμως η άμυνα του οργανισμού μας είναι επηρεασμένη, τότε ο ιός μπορεί να προκαλέσει λοίμωξη ή/και εξαλλαγή.

Υπολογίζεται ότι περισσότερο από το 75% των σεξουαλικά ενεργών ατόμων θα προσβληθούν από ένα τουλάχιστον στέλεχος του ιού στη διάρκεια της ζωής τους.

Ποιοι είναι οι παράγοντες κινδύνου εμφάνισης κονδυλωμάτων;

Η σεξουαλική επαφή χωρίς προφύλαξη, πολλοί ερωτικοί σύντροφοι, συνύπαρξη άλλης σεξουαλικά μεταδιδόμενης  λοίμωξης (π.χ σύφιλη) και  αδύναμο ανοσοποιητικό σύστημα (όπως ασθενείς με AIDS, μεταμοσχευμένοι).

Πώς γίνεται η διάγνωση;

Η διάγνωση των κονδυλωμάτων βασίζεται κυρίως στην κλινική εξέταση.

Σε πιο σπάνιες περιπτώσεις απαιτείται βιοψία για επιβεβαίωση της διάγνωσης.

Με ποιο τρόπο θεραπεύονται τα κονδυλώματα;

Η θεραπεία των κονδυλωμάτων μπορεί να γίνει με τοπική φαρμακευτική αγωγή, με χειρουργική θεραπεία ή το συνδυασμό τους.

Ο γιατρός σας με βάση το συνολικό αριθμό των κονδυλωμάτων, την περιοχή στην οποία εμφανίζονται και τις δικές σας προτιμήσεις θα σας προτείνει την καταλληλότερη θεραπεία.

Τα σκευάσματα που χρησιμοποιούνται για τοπική θεραπεία είναι τα εξής :

1. Ποδοφυλλίνη - βρίσκεται σε μορφή κρέμας η οποία τοποθετείται απευθείας στην προσβεβλημένη περιοχή και ξεπλένεται  1- 4 ώρες αργότερα. Η διαδικασία επαναλαμβάνεται κάθε εβδομάδα για διάστημα 4-6 εβδομάδων ή μέχρι την πλήρη υποχώρηση των βλαβών. Σκοπός της ποδοφυλλίνης είναι η καταστροφή του ιστού των κονδυλωμάτων.

2. Ποδοφυλλοτοξίνη – κυκλοφορεί σε μορφή υγρής γέλης ( gel)  ή υγρού διαλύματος τα οποία μπορούν να χρησιμοποιηθούν στο σπίτι, 2 φορές ημερησίως για 3 συνεχόμενες ημέρες. Έπειτα, η θεραπεία διακόπτεται για 4 ημέρες και μετά επαναλαμβάνεται η ίδια διαδικασία. Οι κύκλοι θεραπείας μπορούν να επαναληφθούν μέχρι και 4 φορές.

3. Διχλωροοξικό και Τριχλωροοξικό οξύ – πιο διαδεδομένη είναι η χρήση του τριχλωροοξικού οξέος το οποίο καταστρέφει τον ιστό των κονδυλωμάτων.  Η εφαρμογή του γίνεται στο ιατρείο, μία φορά την εβδομάδα  για 4-6 εβδομάδες ή μέχρι την υποχώρηση των κονδυλωμάτων.

4. Ιμικιμόδη – βοηθά το ανοσοποιητικό σύστημα να «απαλλαγεί» από τον ιό των κονδυλωμάτων.  Εφαρμόζεται τοπικά στο δέρμα 3 φορές την εβδομάδα,  συνήθως πριν τον ύπνο και έπειτα ξεπλένεται 6-10 ώρες αργότερα. Η διάρκεια θεραπείας είναι 16 εβδομάδες.

5. Sinecatechins – φυσικό προϊόν με αντιοξειδωτική δράση το οποίο ενισχύει την άμυνα του οργανισμού. Εφαρμόζεται σε κάθε εξωτερικό κονδύλωμα 3 φορές ημερησίως μέχρι 16 εβδομάδες. Δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε κονδυλώματα τα οποία βρίσκονται στην είσοδο του κόλπου, κοντά ή μέσα στον πρωκτό, σε ανοσοκατασταλμένους ασθενείς ή ασθενείς που πάσχουν από έρπη ζωστήρα.  Σημαντικό είναι να ξεπλένεται πριν από την σεξουαλική επαφή ή πριν από τη χρήση ταμπόν.

6.  Ιντερφερόνη –  διατίθεται σε διάφορες μορφές (ενέσιμη, τοπική γέλη), αλλά μελέτες έχουν δείξει ότι είναι πιο αποτελεσματική όταν χορηγείται ως ενέσιμο εντός του κονδυλώματος. Η ιντερφερόνη συνήθως δεν προτείνεται ως αρχική θεραπεία.

Υπάρχουν παρενέργειες μετά την χρήση των φαρμακευτικών σκευασμάτων;

Μετά την εφαρμογή των τοπικών σκευασμάτων πιθανόν να προκληθεί τοπικός ερεθισμός, κνησμός, αίσθημα καύσους ή εξελκώσεις στο σημείο εφαρμογής τους. Οι ενέσεις ιντερφερόνης πιθανό να προκαλέσουν τοπικό άλγος, ανορεξία ή γριππώδη συμπτώματα όπως πυρετό, πονοκέφαλο, μυϊκούς πόνους και καταβολή.

Σε ποιες περιπτώσεις προτείνεται η χειρουργική θεραπεία των κονδυλωμάτων;

Η χειρουργική θεραπεία θεωρείται καταλληλότερη όταν τα κονδυλώματαδεν ανταποκρίνονται σε τοπικές θεραπείες , καταλαμβάνουν μεγάλη περιοχή του δέρματος ή βρίσκονται στον κόλπο, στον πρωκτό ή στην ουρήθρα. Επίσης, κονδυλώματα τα οποία συνδυάζονται με προκαρκινωματώδεις βλάβες χρήζουν θεραπείας με χειρουργικές μεθόδους.

Οι χειρουργικές μέθοδοι που χρησιμοποιούνται είναι:

α) η κρυοθεραπεία με υγρό άζωτο ηοποία δεν απαιτεί αναισθησία και μπορεί να γίνει στον χώρο του ιατρείου όπου τα κονδυλώματα ψύχονται.

β) Καυτηριασμός με ηλεκτροδιαθερμία ή laser.

γ) Χειρουργική αφαίρεση κονδυλωμάτων.

Οι χειρουργικές θεραπευτικές λύσεις συνήθως συνδυάζονται με τη φαρμακευτική αγωγή.

Μπορούν να εμφανιστούν ξανά τα κονδυλώματα που υποχώρησαν;

Παρά την ολοκλήρωση τηςθεραπείας, τα κονδυλώματα μπορούν να επανεμφανιστούν μετά από μερικές εβδομάδες ή στους 3-6 μήνες, ειδικά σε ανοσοκατεσταλμένους ασθενείς. Αυτό συμβαίνει επειδή με την απομάκρυνση των κονδυλωμάτων δεν σημαίνει απαραίτητα ότι έχουμε απαλλαχθεί από τον ιό. Έτσι, ορισμένα κύτταρασε φαινομενικά υγιές δέρμα πιθανόν να εξακολουθούν να είναι μολυσμένα από τον ιό. Παρ’ όλα αυτά οι περισσότεροι ασθενείς απαλλάσσονται πλήρως μέσα σε διάστημα 2 ετών.

Πως μπορώ να προφυλαχθώ από τα κονδυλώματα;

Υπάρχει διαθέσιμο 4-δύναμο εμβόλιο (Silgard) το οποίο προστατεύει από 4 διαφορετικούς τύπους ιού HPV (6,11,16,18) και το 9-δύναμο εμβόλιο (Gardasil) που παρέχει προστασία από 9 διαφορετικούς τύπους HPV (6, 11, 16, 18, 31, 33, 45, 52, 58).

Ιδανικά, ο εμβολιασμός πρέπει να γίνεται πριν την έναρξη της σεξουαλικής επαφής σε αγόρια και κορίτσια.  Παρ’ όλα αυτά μπορούν να εμβολιαστούν και ενήλικες γυναίκες ή άνδρες με ενεργή σεξουαλική ζωή μέχρι την ηλικία των 45 ετών.

Σε εφήβους <15 ετών απαιτούνται 2 δόσεις εμβολίου ( με μεσοδιάστημα 6 μηνών) και σε εφήβους > 15 ετών ή ενήλικες απαιτούνται 3 δόσεις ( η 2^η δόση χρειάζεται να απέχει 1-2 μήνες από την πρώτη και η 3^η, 6 μήνες από την πρώτη).

Τα εμβόλια αυτά παρέχουν επιπλέον προστασία από τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας, του κόλπου, του αιδοίου, του πέους, του πρωκτού, του στόματος και του φάρυγγα, δεν μπορούν όμως να θεραπεύσουν κονδυλώματα που ήδη υπάρχουν.

Η χρήση του προφυλακτικού κρίνεται απαραίτητη αν και δεν προστατεύει πλήρως αφού ο ιός μπορεί να μεταδοθεί μετά από επαφή με τις ακάλυπτες περιοχές.

Επίσης, ο περιορισμός του αριθμού των ερωτικών συντρόφων μειώνει τις πιθανότητες επαφής με άτομο το οποίο πάσχει από τον ιό, χωρίς αυτό να σημαίνει πως ο ιόςδεν μπορεί να μεταδοθεί από τις πρώτες κιόλας επαφές.