Αγόρι ηλικίας 4.5 χρονών με στασιμότητα στην αύξηση του ύψους.

Ιστορικό και αντικειμενική εξέταση

Αγόρι ηλικίας 4.5 χρονών ήλθε για έλεγχο γιατί από την ηλικία των 2.5 χρονών παρουσίαζε στασιμότητα στην αύξηση του ύψους. Ήταν το πρώτο παιδί της οικογένειας και γεννήθηκε μετά από τελειόμηνη κύηση, με φυσιολογικό τοκετό, με ΒΓ 3500g και ΜΣ 51 cm. Οι γονείς του παιδιού ήταν φαινοτυπικά υγιείς καθώς και ο αδερφός του ηλικίας 2.5 χρονών.
Στην αντικειμενική εξέταση κατά την εισαγωγή του διαπιστώθηκε ότι επρόκειτο για ένα παιδί με κοντό λαιμό, μέτρια αποπλατυσμένο προσωπείο, με καλή για την ηλικία του νοημοσύνη. Το μόνο εύρημα από την κατά συστήματα εξέταση ήταν ήπιο συστολικό φύσημα στο προκάρδιο αριστερά παραστερνικά. Το βάρος σώματος ήταν 17kg , η περίμετρος κεφαλής 51cm και το ύψος 98cm. Ενώ μέχρι την ηλικία των δύο χρονών ήταν φυσιολογική σταδιακά ο ρυθμός ανάπτυξης άρχισε να επιβραδύνεται.

Εργαστηριακός έλεγχος

Από τον ακτινολογικό έλεγχο της σπονδυλικής στήλης και των κατ’ ισχίον αρθρώσεων διαπιστώθηκαν τα ακόλουθα:
1. Κύφωση Θ12-Ο2. Αποπλάτυνση των σπονδυλικών σωμάτων.
2. λέπτυνση του προσθίου άκρου των σπονδυλικών σωμάτων με αποτέλεσμα γλωσσοειδή προβολή.
3. Αύξηση μεσοσπονδύλιου διαστήματος των οσφυϊκών σπονδύλων.
4. Μικρή αποπλάτυνση των κοτύλων.
5. Ελαφρά παραμόρφωση της κεφαλής των μηριαίων οστών.
6. Τριγωνική παραμόρφωση του οπίσθιου άκρου μετακαρπίων. Οι α/ες των κάτω άκρων και του κρανίου ήταν φυσιολογικές.
Ο αδρός εργαστηριακός έλεγχος (γενική αίματος, ούρα κλπ) ήταν φυσιολογικός. Η τηλεακτινογραφία καρδίας, το ΗΚΓ και ο οφθαλμολογικός έλεγχος δεν αποκάλυψαν παθολογικά ευρήματα.

Διάγνωση: Σύνδρομο Morquio

Ο ποσοτικός προσδιορισμός των βλεννοπολυσακχαριτών των ούρων έδειξε 15mg/mmol κρεατινίνης με Φ.Τ. 6-16. η ηλεκτροφόρηση βλεννοπολυσακχαριτών σε μια διάσταση έδειξε έντονη χρώση στην περιοχή της θειϊκής χονδροϊτίνης/θειϊκής κερατάνης. Η ηλεκτροφόρηση δύο διαστάσεων επιβεβαίωσε την παρουσία θειϊκής κερατάνης, εύρημα που χαρακτηρίζει το σύνδρομο Morquio και τη δυσπλασία Kniest. Η διάγνωση επιβεβαιώθηκε με ενζυμικό προσδιορισμό που έδειξε ανεπάρκεια της β-γαλακτοσιδάσης. Η δραστικότητα της β-γαλακτοσιδάσης στα λευκά αιμοσφαίρια ήταν 13mmol/mg protein/hr με Φ.Τ.:>100.
Ο ενζυμικός προσδιορισμός στα λευκά αιμοσφαίρια του αδελφού του έδειξε ότι ήταν φορέας (67mmol/mg protein/hr). Οι τιμές του πατέρα ήταν 70mmol/mg protein/hr.

Συζήτηση

Το σύνδρομο Morquio αποτελεί τον κλασσικό τύπο IV των βλεννοπολυσακχαριτών και χαρακτηρίζεται από την εναπόθεση θειϊκής κερατάνης στους ιστούς και αυξημένη απέκκριση από τα ούρα. Φυσιολογικός ποσοτικός προσδιορισμός ούρων, ανάλογα με την ηλικία, δεν αποκλείει την διάγνωση. Η ηλεκτροφόρηση των βλεννοπολυσακχαριτών των ούρων αποκαλύπτει την παρουσία θειϊκής κερατάνης. Ανάλογα με το ένζυμο που ανεπαρκεί το σ.Morquio χωρίζεται σε σ.Morquio Α(σουλφατάση της 6-θειικής-Ν-ακετυλο γαλακτοσαμίνης) και σ.Morquio Β(β-γαλακτοδάση), και στις δυο περιπτώσεις η θειϊκή κερατάνη δεν αποδομείται. Τα δυο αυτά σύνδρομα εμφανίζουν, μεγάλη κλινική ετερογενεία και κληρονομούνται με τον υπολειπόμενο σωματικό τύπο. Τα χαρακτηριστικά του συνδρόμου είναι: Χαμηλό ανα΄στημα, θόλωση του κερατοειδούς, απουσία διανοητικής καθυστέρησης, σκελετικές ανωμαλίες (κυρίως σπονδυλοεπιφυσιακή δυσπλασία). Πρόσφατα αναφέρθηκαν δύο περιστατικά με διανοητική καθυστέρηση.
Ο παθολογικός γόνος του συνδρόμου βρίσκεται στο βραχύ σκέλος του χρωματοσώματος 3. πρόσφατα αναφέρεται στη βιβλιογραφία σ.Morquio, όπυ δεν διαπιστώθηκε ανεπάρκεια κανενός από τα δύο γνωστά ένζυμα. Πιθανότατα ευθύνεται κάποιο άλλο ένζυμο, που δεν έχει ακόμα προσδιοριστεί. Ο τύπος του συνδρόμου αυτού ονομάστηκε Morquio C.
Το Morquio Β είναι η ηπιότερη μορφή σ.Morquio. οι οστικές αλλοιώσεις του συνδρόμου είναι χαρακτηριστικές και είναι οι ακόλουθες: 1) Υποπλασία του οδόντα του άξονα. 2) Λέπτυνση πρόσθιου άκρου των σπονδυλικών σωμάτων με αποτέλεσμα γλωσσοειδή προβολή. 3) Διεύρυνση μεσοσπονδύλιου διαστήματος. 4) Αποπλάτυνση κοτυλών στις κατ’ ισχίον αρθρώσεις. 5) Παραμόρφωση κεφαλής μηριαίου. 6) Τριγωνική παραμόρφωση οπίσθιων άκρων μετακαρπίων.
Οι ασθενείς ζουν αρκετές δεκαετίες και τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν είναι κυρίως ορθοπεδικά και συνήθως αφορούν στη σπονδυλική στήλη. Η υποπλασία του οδόντα του άξονα μπορεί να οδηγήσει σε εξάρθημα μεταξύ άτλαντα και άξονα και γι’ αυτό πρέπει να παρακολουθείται ακτινολογικά για να γίνει έγκαιρη σπονδυλοδεσία. Η κυφοσκολίωση είναι αναμενόμενη εξέλιξη και γι’ αυτό πρέπει να επεμβαίνουμε θεραπευτικά. Επίσης οι ασθενείς με την πάροδο του χρόνου παρουσιάζουν θόλωση του κερατοειδή, όποτε χρειάζεται περιοδική παρακολούθηση με σχισμοειδή λυχνία.
Η προγεννητική διάγνωση είναι δυνατή για το σ.Morquio. γίνεται με προσδιορισμό της δραστικότητας του ενζύμου σε καλλιέργειες αμνιοκυττάρων. Επίσης μπορεί να γίνει προγεννητικός έλεγχος με προσδιορισμό της δραστικότητας του ενζύμου στη χοριακή λάχνη.