Λοιμώξεις στα Νηπιαγωγεία: Πώς να τις προλάβω;

Δέσπω Κωνσταντίνου, Νοσηλεύτρια

Λοιμώξεις στα Νηπιαγωγεία: Πώς να τις προλάβω;

Στα σχολεία, στα νηπιαγωγεία και στους βρεφονηπιακούς σταθμούς τα παιδιά εκτίθενται σε συνθήκες συγχρωτισμού. Η στενή και η παρατεταμένη επαφή των παιδιών μεταξύ τους αποτελεί ιδανικό περιβάλλον για τη διασπορά των μικροοργανισμών και κατά συνέπεια των λοιμώξεων. Η μετάδοση λοιμώξεων είναι ευκολότερη και συχνότερη ιδιαίτερα τους χειμερινούς μήνες, εξαιτίας της αύξησης της παραμονής των παιδιών και των ενηλίκων σε κλειστούς χώρους.

Οι μικροοργανισμοί μεταδίδονται στα παιδιά με τα χέρια, κατά την ανταλλαγή παιχνιδιών ή άλλων αντικειμένων, καθώς επίσης και με την εκτόξευση σταγονιδίων, τα οποία παράγονται κατά το βήχα, το φτάρνισμα και την ομιλίαΈχει υπολογιστεί ότι για τη μόλυνση, η οποία γίνεται με τα χέρια  αρκεί η επαφή για 15 δευτερόλεπτα, ενώ τα παιδιά που είναι μικρότερα των 4 ετών βάζουν τα χέρια τους στο στόμα κάθε 3 λεπτά.

Η αντιμετώπιση και γενικότερα ο χειρισμός των λοιμώξεων στους βρεφονηπιακούς και παιδικούς σταθμούς έχει γίνει πολύπλοκη υπόθεση. Η συχνότερη αιτιολογία των εξανθημάτων, πυρετών, αναπνευστικών νοσημάτων, αλλά και διαρροϊκών συνδρόμων είναι κυρίως ιογενής. Αυτές οι ιογενείς λοιμώξεις, με τις ποικίλες κλινικές μορφές, οφείλονται σε κοινούς ιούς για τους  οποίους δεν υπάρχουν εμβόλια, αλλά ούτε και συγκεκριμένη αντιϊκή  θεραπεία.

 

Γιατί τα παιδιά είναι πιο ευάλωτα στις ιώσεις σε σχέση με τους ενήλικες;

Τα παιδιά είναι πιο ευάλωτα για δύο λόγους: Πρώτον, ο οργανισμός τους δεν έχει αναπτύξει ακόμη πλήρως το ανοσοποιητικό σύστημα, με αποτέλεσμα να είναι πιο ευάλωτος σε σχέση με τον οργανισμό των ενηλίκων. Όσο μεγαλώνουμε το σώμα μας αποκτά πρόσθετη ανοσία στους ιούς αυτούς και έτσι γινόμαστε λιγότερο επιρρεπείς στις λοιμώξεις. Δεύτερον, η μετάδοση των ιών είναι πιο εύκολη στα παιδιά λόγω του συγχρωτισμού τους στον παιδικό σταθμό, το νηπιαγωγείο ή το σχολείο, αλλά και λόγω της συμπεριφοράς τους. Ανταλλάσσουν προσωπικά αντικείμενα, έρχονται πολύ κοντά το ένα με το άλλο, κτλ.

 

Γιατί το χειμώνα οι ιώσεις είναι συχνότερες;

Η αλλαγή των συνθηκών διαβίωσης το χειμώνα είναι ο κυριότερος παράγοντας που ευνοεί στην εμφάνιση και μετάδοση των ιώσεων, αφού λόγω του κρύου ευνοείται η στενή επαφή πολλών ανθρώπων σε κλειστούς χώρους. Ο αερισμός των χώρων (σπίτι, εργασία, σχολείο) δεν είναι επαρκής, αλλά και η ατομική υγιεινή -κυρίως το πλύσιμο των χεριών- γίνεται με μικρότερη συχνότητα από ότι το καλοκαίρι (λόγω του κρύου).

 

Τι εννοούμε με τον όρο λοίμωξη;

Λοίμωξη (μόλυνση) είναι η προσβολή του ανθρώπινου σώματος από μικροοργανισμούς. Η λοίμωξη μπορεί να συμβεί ως αποτέλεσμα εισβολής μικροοργανισμών από το εξωτερικό περιβάλλον (εξωγενής λοίμωξη) ή ως αποτέλεσμα υπερβολικής ανάπτυξης της φυσιολογικής χλωρίδας του οργανισμού (ενδογενής λοίμωξη). Δηλαδή, μικρόβια τα οποία συμβιώνουν στο σώμα μας ξαφνικά αρχίζουν να πολλαπλασιάζονται ανεξέλεγκτα και να γίνονται επιθετικά προς το ανθρώπινο σώμα, που μέχρι εκείνη τη στιγμή τα φιλοξενούσε. Η λοίμωξη μπορεί να προκληθεί από οποιονδήποτε μικροοργανισμό (μικρόβια, μύκητες, ιούς, παράσιτα). Είναι πιθανότερο να συμβεί, όταν οι φυσιολογικοί μηχανισμοί άμυνάς μας έχουν κατασταλεί.

 

Ποιες είναι οι κύριες κατηγορίες των λοιμώξεων ανάλογα με την αιτία που τις προκαλεί;

Α. Ιογενείς λοιμώξεις:  λοιμώξεις που προκαλούνται από κάποιον ιό (π.χ. γρίπη).

Β. Μικροβιακές λοιμώξεις: λοιμώξεις που προκαλούνται από μικρόβιο (π.χ. πυώδης αμυγδαλίτιδα).

Οι λοιμώξεις που παρατηρούνται στα παιδιά είναι κατά 80% ιογενείς (ιώσεις). Επομένως, δε χορηγούνται φάρμακα, εκτός από αντιπυρετικά (όταν ο ψηλός πυρετός προκαλεί στο παιδί κακουχία). Αντιβίωση χορηγείται μόνο σε μικροβιακές λοιμώξεις και πάντα με τη συμβουλή του γιατρού.

Ποια είναι τα σημαντικότερα κριτήρια για τη διάκριση μιας ιογενούς από μια  μικροβιακή λοίμωξη;

1)  Η γενική κατάσταση του ασθενούς

Στη μικροβιακή λοίμωξη ο ασθενής παραμένει στο κρεβάτι, δεν έχει όρεξη, δεν έχει διάθεση να συζητά, το πρόβλημά του δείχνει να τον έχει καταβάλει (ακόμα και στις περιπτώσεις που ο πυρετός δεν είναι ιδιαίτερα υψηλός). Αντίθετα, στην ιογενή λοίμωξη, η γενική εμφάνιση του ασθενούς είναι καλύτερη, έχει διάθεση για φαγητό, επιθυμεί να πάει στη δουλειά του και να διεκπεραιώσει τις καθημερινές του υποχρεώσεις (ακόμα και στις περιπτώσεις που ο πυρετός είναι υψηλός).

2) Ο τρόπος έναρξης της νόσου

Στη μικροβιακή λοίμωξη συνήθως η έναρξη της νόσου είναι οξεία (απότομη), (μέσα σε λίγες ώρες) και με έντονα συμπτώματα. Στην ιογενή λοίμωξη η έναρξη της νόσου είναι σταδιακή.

3) Επιδημιολογικά χαρακτηριστικά

Παρόμοια περιστατικά στο οικογενειακό ή εργασιακό περιβάλλον συνηγορούν υπέρ ιογενούς λοιμώξεως.

4) Ευρήματα από τη γενική εξέταση αίματος

Στη μικροβιακή λοίμωξη μια απλή εργαστηριακή εξέταση, όπως η γενική αίματος, μπορεί να δώσει χρήσιμες πληροφορίες. Παρατηρείται αυξημένος αριθμός λευκών αιμοσφαιρίων -ενδεικτικά πάνω από 10.000- και κυρίως αυξημένο ποσοστό πολυμορφοπυρήνων (μιας ομάδας λευκών αιμοσφαιρίων) -ενδεικτικά πάνω από 80%. Σημαντικοί είναι οι δείκτες λοίμωξης (CRP, ESR) που, όταν είναι αυξημένοι, συνηγορούν υπέρ της μικροβιακής λοίμωξης.

 

Ποιες είναι οι αιτίες μετάδοσης των λοιμώξεων στα νηπιαγωγεία;

  • Μικροί χώροι, μεγάλος αριθμός παιδιών.
  • Έλλειψη ειδικών χώρων για την περιποίηση και την ατομική υγιεινή των παιδιών σε συνδυασμό με τη μη τήρηση των κανόνων υγιεινής από το προσωπικό.
  • Ανεπαρκής ενημέρωση και εκπαίδευση του προσωπικού σε θέματα πρόληψης και αντιμετώπισης των λοιμώξεων.
  • Η ανάμειξη παιδιών διαφόρων ηλικιακών ομάδων, με αποτέλεσμα να μεταδίδονται κυρίως οι λοιμώξεις εντέρου σε παιδιά μεγαλύτερης ηλικίας, εάν κατά την αλλαγή των σπαργάνων των μικρότερων παιδιών δεν τηρούνται οι κανόνες υγιεινής.
  • Η πρόωρη επάνοδος των άρρωστων παιδιών στο σχολείο, ενώ η λοίμωξη δεν έχει υποχωρήσει ακόμα πλήρως.

Πώς γίνεται η μετάδοση των λοιμώξεων;

Η μετάδοση των λοιμωδών νοσημάτων γίνεται με τους εξής τρόπους:

  1. Άμεση επαφή, που αφορά κυρίως στη μεταφορά με τα χέρια.
  2. Έμμεση επαφή όπως με διάφορα αντικείμενα, παιχνίδια κ.ά.
  3. Εκκρίσεις του αναπνευστικού, με μεγάλα ή μικρά σταγονίδια (ομιλία,   βήχας, φτάρνισμα).
  4. Με άλλα βιολογικά υγρά και εκκρίσεις, όπως π.χ. το αίμα.
  5. Με συνδυασμό των παραπάνω.
  1. Μεταφορά με άμεση επαφή: Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελούν οι σταφυλοκοκκικές λοιμώξεις του δέρματος. Άλλα νοσήματα που μεταδίδονται με άμεση επαφή είναι η ψώρα, η φθειρίαση του τριχωτού του κεφαλιού, που μπορεί βέβαια να μεταδοθεί και έμμεσα με το καπέλο ή το χτένισμα, καθώς και ο ιός του απλού έρπητα. Ακόμη, μπορεί να μεταδοθεί ο κυτταρομεγαλοϊός, αν υπάρξει επαφή με τις εκκρίσεις του στόματος ή τα ούρα.
  2. Με έμμεση επαφή: Στις περιπτώσεις αυτές η μεταφορά των λοιμωδών παραγόντων γίνεται κατά την ανταλλαγή αντικειμένων, όπως παιχνιδιών, που έχουν μολυνθεί με τις εκκρίσεις του ρινοφάρυγγα του παιδιού που πάσχει ή μετά τη χρήση της τουαλέτας, χωρίς να έχουν πλυθεί τα χέρια. Με έμμεση επαφή μεταδίδονται οι συνήθεις ιογενείς λοιμώξεις του αναπνευστικού, κυρίως από τον αναπνευστικό συγκυτιακό ιό, τους ρινοϊούς και τους αδενοϊούς, αλλά και η γαστρεντερίτιδα, κυρίως από μικρόβια όπως η σαλμονέλα και η σιγκέλλα. Τα δύο αυτά μικρόβια είναι ιδιαίτερα επικίνδυνα για την επέκταση της μόλυνσης στα παιδιά των βρεφονηπιακών σταθμών και των σχολείων, λόγω της αντοχής τους στο περιβάλλον και του μικρού αριθμού αυτών που απαιτούνται για την εκδήλωση λοίμωξης. Έτσι μπορεί να μολυνθούν βρύσες, πατώματα, έπιπλα και κυρίως παιχνίδια, που μολύνονται από τα χέρια παιδιών-φορέων που δεν πλένουν τα χέρια τους, κυρίως μετά τη χρήση της τουαλέτας. Είναι λοιπόν σαφές ότι το καλό πλύσιμο των χεριών των παιδιών και του προσωπικού των βρεφονηπιακών σταθμών αποτελεί καθοριστικό σημείο για τη διασπορά των νοσημάτων που μεταδίδονται με έμμεση επαφή.
  3. Μεταφορά με σταγονίδια:
    • Με μεγάλα σταγονίδια: Διάφοροι μικροοργανισμοί μεταδίδονται με μεγάλα σταγονίδια που δημιουργούνται με το βήχα ή το φτάρνισμα. Τέτοιοι είναι ο αναπνευστικός συγκυτιακός ιός, οι ιοί της γρίπης και οι ρινοϊοί, που προκαλούν το συνηθισμένο κρυολόγημα. Με τον ίδιο τρόπο μεταδίδονται και πολλά μικρόβια, όπως ο μηνιγγιτιδόκοκκος, ο πνευμονιόκοκκος και ο στρεπτόκοκκος, που προκαλεί την αμυγδαλίτιδα.
    • Με μικρά σταγονίδια: Με μικρά σταγονίδια μεταδίδονται οι ιοί της ερυθράς, της ιλαράς, της ανεμοβλογιάς και της γρίπης, αλλά και νοσήματα όπως ο κοκίτης και η φυματίωση. Τα σταγονίδια έχουν μικρή διάμετρο (μικρότερη από 10 mm) και μπορεί να φθάσουν μέχρι και 1,5 μέτρο μακριά από τον άρρωστο. Τα σταγονίδια αυτά όμως μπορεί να αφυδατωθούν και να μεταφερθούν πολύ μακρύτερα. Η μετάδοση των νοσημάτων αυτών μπορεί να προληφθεί με τον επαρκή και συχνό αερισμό των χώρων.
  4. Με άλλα βιολογικά υγρά και εκκρίσεις, όπως π.χ. το αίμα, τα ούρα και το σάλιο 

Οι περισσότεροι από τους ιούς κυρίως που υπάρχουν στο αίμα, ούρα και σάλιο χρειάζονται στενή επαφή για μετάδοση, πράγμα που συνήθως δεν υπάρχει στο σχολικό περιβάλλον. Μερικές μολύνσεις μπορεί να μεταδοθούν μέσω επαφής μολυσμένου αίματος με τους βλεννογόνους ή ενός κοψίματος, που επιτρέπει την είσοδο των μικροβίων στο σώμα. Ενώ θεωρητικά είναι δυνατόν, τα μολυσμένα παιδιά είναι απίθανο να μεταδώσουν μόλυνση με το δάγκωμα. Για να μεταδοθεί με αυτό τον τρόπο μια μόλυνση, απαιτεί αίμα στο στόμα (π.χ. να ρουφήξει αίμα από το θύμα ή να μεταφερθεί αίμα στο θύμα από τα αιμορραγούντα ούλα του θύτη). Τα περισσότερα παιδικά δαγκώματα δεν διασπούν το δέρμα. Ακόμη και αν ένα δάγκωμα διαπεράσει το δέρμα, το στόμα του θύτη συνήθως δε μένει στο θύμα αρκετά για να μεταφερθεί το αίμα. Ελάχιστα παιδιά  αιμορραγούν τα ούλα τους. Ο εμβολιασμός εναντίον ενός ιού που μπορεί να μεταδοθεί με αυτό τον τρόπο (ηπατίτιδα Β) έχει στην πραγματικότητα μηδενίσει την περίπτωση να μεταδοθεί αυτή η αρρώστια με το δάγκωμα.

 

5. Συνδυασμένη μεταφορά: Παραδείγματα συνδυασμένων τρόπων μεταφοράς λοιμογόνων παραγόντων, είναι:

  • α) Η ανεμοβλογιά: Μεταδίδεται, όπως ήδη αναφέρθηκε, κυρίως με μικρά σταγονίδια, αλλά και με άμεση επαφή με τα εξανθήματα του δέρματος.
  • Οι ρινοϊοί: Μεταφέρονται κυρίως άμεσα με τις εκκρίσεις του στόματος, της μύτης και των οφθαλμών, αλλά και έμμεσα με τα χέρια, ακόμη και στο πλαίσιο απλής χειραψίας.
  • Οι ροταϊοί: Είναι η πιο συχνή αιτία οξείας γαστρεντερίτιδας. Τις πρώτες μέρες της λοίμωξης αποβάλλονται εκτός από τα κόπρανα και από το αναπνευστικό με μεγάλα σταγονίδια.

 

Ποιες είναι οι συνηθέστερες λοιμώξεις στα νηπιαγωγεία;

Την πρωτιά σε συχνότητα κατέχουν οι ιώσεις του αναπνευστικού και ακολουθούν οι γαστρεντερίτιδες.

Τα παιδιά προσχολικής ηλικίας παρουσιάζουν κατά μέσο όρο 6-8 επεισόδια αναπνευστικών λοιμώξεων ανά έτος. Οι περισσότερες είναι ήπιες αυτοπεριοριζόμενες νόσοι της ανώτερης αναπνευστικής οδού (ώτα, μύτη, φάρυγγας), αλλά ορισμένες όπως η βρογχιολίτιδα και η πνευμονία είναι δυνητικά απειλητικές για τη ζωή.

Οι ιοί προκαλούν το 80-90% των αναπνευστικών λοιμώξεων της παιδικής ηλικίας.  Οι ιογενείς λοιμώξεις του αναπνευστικού παρουσιάζουν εποχιακή κατανομή, κυρίως τους χειμερινούς μήνες σε περιοχές με εύκρατο κλίμα όπως η χώρα μας. Τα κύρια αίτια σε βρέφη και παιδιά είναι ο αναπνευστικός συγκυτιακός ιός (RSV), οι ιοί της παραγρίππης (PIV), οι ιοί της γρίππης (IA, IB), οι αδενοιοί, οι εντεροϊοί, οι ρινοϊοί και κοροναϊοί. Ο ιός αποβάλλεται από το ανώτερο αναπνευστικό από τις πρώτες μέρες μέχρι και τρεις εβδομάδες μετά από την έναρξη των συμπτωμάτων, οπότε και ανιχνεύεται στο εργαστήριο. Από τα σημαντικά μικροβιακά παθογόνα της αναπνευστικής οδού είναι ο πνευμονιόκοκκος και  άλλοι στρεπτόκοκκοι και ο αιμόφιλος της γρίπης.

Τα συχνότερα αίτια γαστρεντερίτιδας είναι ιογενείς λοιμώξεις, οι οποίες κατά κύριο λόγο οφείλονται στον ροταϊο, ο οποίος ευθύνεται για 60% των περιπτώσεων γαστρεντερίτιδας σε παιδιά ηλικίας μικρότερης των δύο ετών, ιδιαίτερα κατά τους χειμερινούς μήνες. Από τους μικροβιακούς παράγοντες συνηθέστερα προκαλούν γαστρεντερίτιδα η σαλμονέλα και το καμπυλοβακτηρίδιο. Το καμπυλοβακτηρίδιο προκαλεί συχνά διάρροια σε βρεφονηπιακούς σταθμούς. Οι περισσότερες περιπτώσεις εμφανίζονται σε παιδιά ηλικίας 1-4.

 

Κατευθυντήριες οδηγίες του Ευρωπαϊκού Κέντρου Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (ECDC - European Centre for Disease Prevention and Control, 2013)  για την πρόληψη λοιμώξεων σε βρεφονηπιακούς σταθμούς νηπιαγωγεία και σχολεία. Οι οδηγίες αυτές είναι το αποτέλεσμα της σύνθεσης εννέα άλλων Κατευθυντηρίων οδηγιών  μεταξύ των οποίων και του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (World Health Organization – WHO, 2009).

1. Υγιεινή των χεριών για παιδιά και προσωπικό

  • Χρήση τρεχούμενου νερού για βρέξιμο των χεριών.
  • Χρήση επαρκούς ποσότητας υγρού σαπουνιού, το οποίο πρέπει να καλύψει όλη την επιφάνεια των χεριών.
  • Γίνεται καλό τρίψιμο σε όλη την επιφάνεια των χεριών (παλάμες, πρόσθια και οπίσθια επιφάνεια των χεριών, μεταξύ των δαχτύλων και των άκρο- δαχτύλων, νύχια).
  • Ξέπλυμα χεριών μέχρι να φύγει το σαπούνι.
  • Στέγνωμα χεριών με χάρτινη πετσέτα μιας χρήσης. 
  • Αν η βρύση δεν κλείνει αυτόματα, κλείσιμο με τη χάρτινη πετσέτα μίας χρήσης ή με τον αγκώνα (η κοινή χρήση πετσετών μπορεί να εξαπλώσει μικρόβια). 
  • Απαιτούμενος ελάχιστος χρόνος πλυσίματος: 15-20 δευτερόλεπτα
  • Το προσωπικό πρέπει να πλένει τα χέρια του μετά που θα βοηθήσει κάποιο παιδί να πλύνει τα δικά του.

Δε συνιστώνται τα εξής:

  • Η αποξηραμένη πλάκα σαπουνιού. Δεν έχει αποδειχτεί ότι μεταφέρει μικρόβια, όμως όσες είναι μέσα σε νερό έχει βρεθεί ότι είναι αποικισμένες με ψευδομονάδα και άλλα μικρόβια. Επίσης, πολλά παιδιά δεν έχουν την ικανότητα να χειριστούν την πλάκα σαπουνιού και πολλοί ενήλικες δεν αφιερώνουν  χρόνο να την καθαρίσουν  μετά τη χρήση της. 
  • Τα αντιμικροβιακά σαπούνια.  Αυξάνουν το κίνδυνο μικροβιακής αντοχής.
  • Τα αλκοολούχα διαλύματα ή τζελ. Γίνεται χρήση μόνο εάν δεν υπάρχει πρόσβαση νερού και σαπουνιού (π.χ. εκδρομές). Δεν αντικαθιστούν το πλύσιμο με σαπούνι και νερό (απαιτούμενος χρόνος εφαρμογής: 20-30 δευτερόλεπτα)
  • Οι πετσέτες πολλαπλής χρήσης. Αυξάνουν τον κίνδυνο διασποράς μικροοργανισμών
  • Οι στεγνωτήρες ζεστού αέρος. Απαιτείται περισσότερος χρόνος να στεγνώσουν τα χέρια, δεν επιτυγχάνεται επαρκής στέγνωμα και τα παιδιά χρειάζεται να έχουν επίβλεψη κατά τη χρήση.

2. Ατομικός προστατευτικός εξοπλισμός

α. Χρήση γαντιών και προστατευτικής ρόμπας

Το προσωπικό χρησιμοποιεί μιας χρήσης γάντια και προστατευτική ρόμπα, όταν υπάρχει κίνδυνος εκτόξευσης σταγονιδίων ή επαφής με αίμα ή άλλα βιολογικά υγρά του σώματος (αλλαγή πάνας). Τα γάντια, καθώς και η ρόμπα πρέπει να αλλάζονται κάθε φορά που παρέχεται φροντίδα σε κάποιο παιδί και έχουν επιμολυνθεί με αίμα ή βιολογικά σωματικά υγρά. Ακολούθως, πριν την τοποθέτηση νέων γαντιών εφαρμόζεται υγιεινή των χεριών. Η χρήση γαντιών δε γίνεται, όταν δεν υπάρχει πιθανότητα επαφής με αίμα ή βιολογικά υγρά.

β. Χρήση μάσκας και προστατευτικών γυαλιών

Γίνεται χρήση μάσκας και προστατευτικών γυαλιών όταν υπάρχει ο κίνδυνος εκτίναξης σταγονιδίων αίματος και υγρών του σώματος στα μάτια, στη μύτη και στο στόμα.

3. Γενικοί κανόνες καθαριότητας  για επιφάνειες και εξοπλισμό 

  • Όλες οι επιφάνειες οι οποίες έρχονται σε συχνή επαφή με τα χέρια (πόμολα, διακόπτες, τραπεζάκια, καρέκλες, παιχνίδια, υπολογιστές, τοίχοι γύρω από την τουαλέτα,  κλπ) πρέπει να διατηρούνται καθαρές και στεγνές.
  • Η καθαριότητα σε όλους τους χώρους πρέπει να αρχίζει από τα καθαρότερα σημεία και να προχωράει προς τα πιο ακάθαρτα
  • Το σκούπισμα με κοινή σκούπα καλύτερα να αποφεύγεται, γιατί φορτίζει την ατμόσφαιρα με μικρόβια. Ιδανικά, πρέπει να χρησιμοποιείται σκούπα από υλικό μιας χρήσεως (ειδικό χαρτί μιας χρήσεως) ή ηλεκτρική σκούπα αρίστης ποιότητας με ειδικά φίλτρα αυξημένης ασφάλειας με κενό.
  • Τα χαλιά να αποφεύγονται στους χώρους των νηπιαγωγείων
  • Τα απολυμαντικά δεν αναμειγνύονται ποτέ με άλλα απορρυπαντικά, γιατί χάνουν την απολυμαντική τους δράση, δημιουργούν χημικές ενώσεις και αναθυμιάσεις.
  • Χημικά καθαριστικά προϊόντα δεν πρέπει να χρησιμοποιούνται σε καθημερινή βάση, γιατί πιθανόν να προκαλούν αναπνευστικά και αλλεργικά προβλήματα στα παιδιά. Πάντοτε ακολουθούνται οι οδηγίες χρήσης.
  • Είναι προτιμότερο η καθαριότητα να γίνεται με είδη μιας χρήσεως. Εάν αυτό δεν είναι εφικτό, τότε θα πρέπει να χρησιμοποιούνται πετσέτες με μικροΐνες οι οποίες μπορούν να πλυθούν σε θερμοκρασία 60 οC. Είναι προτιμητέο ο διαχωρισμός τους σε χρώματα και αυτό έχει καθοριστεί ως εξής: πράσινο χρώμα για την καθαριότητα στην κουζίνα, κόκκινο χρώμα για τις τουαλέτες, κίτρινο χρώμα για τους νεροχύτες και βρύσες στις τουαλέτες και μπλε χρώμα για όλες τις επιφάνειες.
  • Οι σφουγγαρίστρες να θεωρούνται μολυσμένες και για αυτό επιβάλλεται ο καθαρισμός τους καθημερινά.
  • Οι τοίχοι, η οροφή, το πάτωμα, τα έπιπλα και ο εξοπλισμός πρέπει να είναι σε καλή κατάσταση και να διατηρούνται καθαρά.
  • Επειδή τα παιδιά αγγίζουν παντού, όλες οι επιφάνειες μπορεί να είναι  μολυσμένες και να εξαπλώνουν τα μικρόβια. Οποιαδήποτε επιφάνεια αγγίζεται από τα χέρια των παιδιών πρέπει να καθαρίζεται και να απολυμαίνεται συχνά.
  • Καθαρισμός  όλων των παιχνιδιών: Είναι σημαντικό να χρησιμοποιούνται παιχνίδια που να μπορούν να πλυθούν σε πλυντήριο ρούχων ή πιάτων. 
  • Όλα τα παιχνίδια μπορούν να μεταδώσουν λοιμώξεις. Τα παιχνίδια μολύνονται, όταν τα παιδιά τα αγγίξουν ή τα βάζουν στο στόμα τους. Παιχνίδια που μπήκαν στο στόμα ή ήρθαν σε επαφή με εκκρίσεις ή απεκκρίσεις του σώματος πρέπει να απομακρύνονται, να πλένονται και να απολυμαίνονται. Τα παιχνίδια που δεν μπαίνουν στο πλυντήριο μπορούν να απολυμανθούν και με τους εξής τρόπους: α) 10 ml σπιτικού καθαριστικού σε 4 λίτρα νερού θερμοκρασίας μεγαλύτερης των 24οC και εμβάθυνση του  παιχνιδιού για τουλάχιστον 2 λεπτά και αποξήρανση στον αέρα. β) Εμβάθυνση σε ζεστό νερό θερμοκρασίας μεγαλύτερης των 77 οC για τουλάχιστον 30 δευτερόλεπτα και αποξήρανση στον αέρα. 
  • Τα δοχεία απορριμμάτων στις τουαλέτες πρέπει να διατηρούνται καθαρά. Τα δοχεία στα οποία απορρίπτονται υλικά που είναι μολυσμένα με σωματικά υγρά πρέπει να ανοίγουν με το πόδι. Όλα τα άλλα δοχεία απορριμμάτων πρέπει να διατηρούνται καθαρά και να αδειάζουν καθημερινά.  Όλα τα σακούλια απορριμμάτων δεν πρέπει να γεμίζουν περισσότερο από τα 2/3 και να δένονται.
  • Διατήρηση της καθαριότητας και συχνός αερισμός των αιθουσών διδασκαλίας. 

4. Σε ποιες περιπτώσεις το παιδί πρέπει να παραμένει σπίτι του;

  1. Η νόσος δεν επιτρέπει στο παιδί να συμμετέχει στις δραστηριότητες του νηπιαγωγείου.
  2. Η νόσος απασχολεί το προσωπικό και δεν μπορούν να απασχοληθούν  κανονικά  με τα άλλα παιδιά. 
  3. Το παιδί έχει μια από τις ακόλουθες καταστάσεις, εκτός αν κάποιος γιατρός βεβαιώσει ότι δε χρειάζεται αποκλεισμός:
  • Το παιδί φαίνεται σοβαρά άρρωστο: Αυτό μπορεί να περιλαμβάνει λήθαργο, ευερεθιστότητα, επίμονο κλάμα, δυσκολία αναπνοής η παρουσιάζει ένα γρήγορα εξελισσόμενο εξάνθημα.
  • Πυρετό: πάνω από 38,3 οC από το αυτί, 37,8 οC από τη μασχάλη και αλλαγή συμπεριφοράς η άλλα σημεία και συμπτώματα (π.χ. εμετοί, διάρροιες, εξάνθημα, πόνος στο λαιμό).
  • Διάρροιες: Τα παιδιά που είναι εκπαιδευμένα στη  χρήση της τουαλέτας, στέλνονται στο σπίτι, όταν προκαλούν «ατυχήματα». Επίσης, όταν οι διάρροιες προκαλούνται από ορισμένα μικρόβια (Shigella, Salmonella typhi, ή εντεροτοξινογόνο κολοβακτηρίδιο).
  • Αίμα ή βλέννα στα κόπρανα, που δεν εξηγούνται από διαιτητική αλλαγή, φάρμακα, ή σκληρά κόπρανα.
  • Εμετούς,  περισσότερους από 2 το τελευταίο 24ωρο, εκτός αν οι εμετοί δεν οφείλονται σε μεταδοτική νόσο και το παιδί δεν είναι σε κίνδυνο για αφυδάτωση.
  • Κοιλιακό πόνο πού συνεχίζει για πάνω από 2 ώρες ή είναι διαλείπων αλλά συνοδεύεται από πυρετό ή άλλα σημεία ή συμπτώματα.
  • Έλκη στο στόμα  με σιαλόρροια,  εκτός αν ο γιατρός βεβαιώσει ότι το παιδί δε μεταδίδει.
  • Εξάνθημα στο δέρμα με πυρετό ή αλλαγή συμπεριφοράς, μέχρι ο γιατρός να βεβαιώσει ότι δεν είναι κάτι μεταδοτικό.
  • Φυματίωση: Μέχρι να αρχίσει η κατάλληλη θεραπεία.
  • Μολυσματικό κηρίο (μόλυνση του δέρματος από σταφυλόκοκκο ή στρεπτόκοκκο). Μέχρι 24 ώρες από την έναρξη της θεραπείας.
  • Στρεπτοκοκκική αμυγδαλίτιδα, μέχρι 24 ώρες από την έναρξη της θεραπείας.
  • Ψείρες και κονίδα στην κεφαλή, μέχρι να γίνει η πρώτη θεραπεία (αποκλεισμός δεν είναι απαραίτητος πριν τελειώσει το ημερήσιο πρόγραμμα).
  • Ψώρα, μέχρι να αρχίσει η θεραπεία.
  • Ανεμοβλογιά, μέχρι οι βλάβες να αποξηρανθούν (συνήθως 6 ημέρες)
  • Ερυθρά, μέχρι 6 ημέρες μετά την εμφάνιση του εξανθήματος.
  • Ιλαρά, παρωτίτιδα, κοκίτη.
  • Ηπατίτιδα Α για 1 εβδομάδα.
  • Μικροβιακή επιπεφυκίτιδα.

5. Σε ποιες περιπτώσεις δεν απαιτείται αποκλεισμός στο παιδί, για να ελεγχθεί η μετάδοσή του;

  • Κοινό κρυολόγημα, ρινόρροια (ανεξάρτητα από το χρώμα ή την επιμονή της) και βήχα.
  • Ορώδης έκκριση από τα μάτια, χωρίς πυρετό, πόνο στο μάτι, η ερυθρότητα των βλεφάρων
  • Κίτρινη η άσπρη έκκριση από το μάτι που δε συνοδεύεται από ερυθρότητα του επιπεφυκότα.
  • Πυρετός χωρίς  άλλα συμπτώματα ή σημεία.
  • Εξάνθημα χωρίς πυρετό και αλλαγή συμπεριφοράς.
  • Ψείρες ή κόνιδες στο κεφάλι και τριχοφυτία (ο αποκλεισμός μπορεί να γίνει μετά το τέλος της ημέρας).
  • Μυκητιασική στοματίτιδα.
  • Χρόνια  ηπατίτιδα  Β.
  • HIV.
  • Η παρουσία στα κόπρανα ή τα ούρα  μικροβίων χωρίς να έχουμε συμπτώματα λοίμωξης (εκτός από ορισμένα επικίνδυνα μικρόβια-Shigella, Salmonella του τύφου, εντεροτοξινογόνο κολοβακτηρίδιο).

 

6. Γενικές οδηγίες για την πρόληψη λοιμώξεων στα νηπιαγωγεία – Τήρηση κανόνων υγιεινής

 

  • Καλό πλύσιμο των χεριών με σαπούνι και νερό, κυρίως μετά τη χρήση της τουαλέτας και πριν τη λήψη τροφής ή την ετοιμασία γευμάτων.
  • Συχνό μπάνιο και καθημερινή αλλαγή ενδυμασίας κυρίως εσωρούχων.
  • Εκπαίδευση των παιδιών να καλύπτουν το στόμα ή τη μύτη με μαντήλι μιας χρήσης όταν βήχουν ή φταρνίζονται και ακολούθως να το πετάνε στον κάδο απορριμμάτων. Στις περιπτώσεις που δεν υπάρχει διαθέσιμο μαντίλι μιας χρήσεως τότε συμβουλεύουμε τα παιδιά να χρησιμοποιήσουν τον αγκώνα ή τον ώμο τους σαν εμπόδιο.
  • Ενθαρρύνουμε τα παιδιά αμέσως μετά να εφαρμόζουν υγιεινή των χεριών και ακολούθως να συνεχίσουν τις δραστηριότητες τους.
  • Στις οικογένειες που έχουν βρέφη, αλλά και νήπια τονίζεται η μεγάλη σημασία της καθαριότητάς τους. Ενθαρρύνεται η συχνή αλλαγής της πάνας, καθώς και το σχολαστικό πλύσιμο των χεριών όσων προσώπων περιποιούνται το βρέφος.
  • Τακτικό πλύσιμο του ρουχισμού, των κρεβατιών, των παιχνιδιών και των άλλων αντικειμένων.
  • Αποφεύγονται οι χώροι συνωστισμού, ιδιαίτερα για τα μικρά παιδιά.
  • Διατήρηση της καθαριότητας κοινόχρηστων χώρων του σχολείου ή του σπιτιού όπως τουαλέτες, νιπτήρες, αποδυτήρια, ντους, κουζίνες, μαγειρεία τραπεζαρίες, χερούλια πόρτων και νιπτήρων.  
  • Λήψη κατάλληλων προφυλακτικών μέτρων και αποφυγή επαφής με δυνητικά μολυσμένα βιολογικά υγρά.


Σημείωση

Αναφορικά με τις λοιμώξεις στα σχολεία υπάρχουν σχετικές εγκύκλιοι στην ιστοσελίδα του Υπουργείου Παιδείας και Πολιτισμού (http://www.moec.gov.cy/dde/odigies_scholikis_chronias_2015_16/18.2.pdf). Συγκεκριμένα, στο παράρτημα θέματα υγείας-μεταδοτικές ασθένειες υπάρχουν οδηγίες για τα πιο κάτω:

  • Εντεροϊοί και ιογενείς λοιμώξεις (αρ. εγκυκλίου στο διαδίκτυο dde4234).
  • Μηνιγγιτιδοκοκκική μηνιγγίτιδα (αρ. εγκυκλίου στο διαδίκτυο dde1473)
  • Σαλμονέλα (αρ. εγκυκλίου στο διαδίκτυο dde1867)
  • Τήρηση κανόνων ατομικής και περιβαλλοντικής υγιεινής (αρ. εγκυκλίου στο διαδίκτυο dde531)

Μείνετε ενημερωμένοι για την υγεία του παιδιού σας

Εισάγετε την ημερομηνία γέννησης του παιδιού σας

Μείνετε ενημερωμένοι για
το παιδί σας

Η ιστοσελίδα Paidiatros.com θέλει να σας προσφέρει την καλύτερη δυνατή εμπειρία κατά τη χρήση αυτού του ιστότοπου. Προς τον σκοπό αυτό, χρησιμοποιεί cookies και άλλες τεχνολογίες για να κατανοήσει τα ενδιαφέροντά σας, να προσαρμόσει τον ιστότοπό της στις ανάγκες σας και να διαχειριστεί τις διαφημίσεις της. Πατώντας «Αποδοχή» δίνετε τη συγκατάθεσή σας για τη χρήση αυτή σύμφωνα με τα προβλεπόμενα στο εγχώριο δίκαιο και την Πολιτική μας για τα Cookies. Για να δείτε ολόκληρη τη λίστα των cookies και να μας πείτε αν μπορούν ή όχι να χρησιμοποιηθούν στη συσκευή σας, χρησιμοποιήστε το Εργαλείο Συγκατάθεσης για τα Cookies. Πολιτική Cookies της ιστοσελίδας μας